بیماری کوید ۱۹ وسیرآن در کشور

کرونا را جدی بگیرید :

بیماری کوید ۱۹ وسیرآن در کشور

دوکتور سید فرید شاه رفیعی

اخیراً در یک گزارشی گفته شده است که وزارت صحت عامه کشور طی یک آزمایش میدانی از میان پنجصد نمونه ای که از میان افراد در شهرکابل به صورت تصادفی گرفته شده بود ( درتست سریع که حدود شصت تا هفتاد فیصد دقت دارد ) حدود دوصد وشصت نمونه مثبت ، ودر تست پی سی آر که دارای دقت بیشتر میباشد حدود یک صد وسی نمونه مثبت مبتلا به ویروس کرونا دریافت نموده است که به این اساس میتوان تخمین زد که چیزی حدود نیم نفوس کابل به ویروس کرونا آلوده میباشند.

هرچند جزیات بیشتر در مورد این آزمایش ارایه نگردیده است چنانچه در مطالعات اپیدیمولوژیک وقتی این گونه آزمایشات میدانی صورت میگیرد باید در مورد جزیات آن یعنی شرایطی که این آزمایش صورت گرفته ومشخصات افرادیکه تحت آزمایش قرار گرفته و اینکه مربوط به کدام گروه سنی، جنسی، کدام طبقه اجتماعی ازنظروضعیت شغلی واقتصادی و حالت صحی قبلی قراردارند ، وسایر شاخص های لازم ،معلومات ارایه میگردد.اما با آن هم ازاین گزارش میتوان دو سناریوی متفاوت را درمورد سیر آینده این بیماری درکشورمتصور بود.

سناریوی اول ،سناریوی بدبینانه وآن اینکه تعداد زیادافراد مصاب بیماری شده اند وهنوز در مراحل اولیه یا دوره نهفتگی آن قرار دارند و درهفته های آینده باید شاهد شیوع سریع و وخیم شدن وضعیت از این نگاه بود چون این افراد ممکن اعراض وعلایم شدید را تبارز دهند و بطرف وخامت بروند ونیز در دوره نهفتگی میتوانند ناقل بیماری بوده وتعداد زیاد از افراد دیگری را نیز مصاب سازند به ویژه با توجه به اینکه طرح قرنتین شهرها درکشورعملا به شکست مواجه شده و آنطوری که لازم است به دلایل مختلف ازسوی شهروندان رعایت نمی گردد.

اما سناریوی دوم ،سناریوی خوشبینانه است که از سوی تعدادی از کارشناسان صحی مطرح میگردد وآن اینست که ازاین گزارش میتوان نتیجه گرفت که فیصدی زیاد مردم بیماری را با اعراض خفیف سپری کرده اند و یا درحال سپری اند و ما داریم به طرف حاصل نمودن معافیت جمعی یا معافیت گله ای (herd immunization) درمقابل این بیماری پیش میرویم.

عده ای از کشورها از قبل روی طرح ایجاد معافیت جمعی توجه داشتند و امیدواربودند به این امر دست یابند بطور مثال کشورهای انگلستان و سویدن این شیوه مبارزه با کرونا را درپیش گرفتند که در کشور انگلستان این امرچندان موفق نبود و اوضاع به سوی وخامت پیش رفت و بالاخره مقامات صحی کشور مجبور شدند اقدامات جدی تر را در راه تطبیق قرنتین در پیش گیرند ، برعکس درکشور سویدن با توجه به راهکارهای مناسبی که سیستم صحی این کشور در این راستا در پیش گرفت طرح معافیت جمعی موفق بود به حدی که حتا سازمان صحی جهان از کشور سویدن به عنوانی الگوی موفق در امر مبارزه با ویروس کرونا نام برد.

معافیت جمعی چیست و چگونه حاصل میگردد؟

معافیت یا immunization پروسه ای است که طی آن سیستم دفاعی عضویت در مقابل انتان مشخص تقویه گردیده و شخص درمقابل این انتان مقاوم شده و ازمبتلا شدن به آن معاف میگردد.

معافیت به دونوع است یکی معافیت ذاتی و دیگری معافیت کسبی.

درمعافیت ذاتی افراد به صورت طبیعی و ذاتی در وجود خویش دارای توانایی مقابله و مقاومت در برابرانتانات مشخص میباشند .اما معافیت کسبی بصورت ذاتی درشخص وجود ندارد و از محیط کسب میگردد که این نوع معافیت نیز دونوع میباشد معافیت فعال و معافیت منفعل.

معافیت منفعل از طریق وارد نمودن انتی بادی های تولید شده در بدن یک موجود زنده دیگر ، به بدن شخص حاصل میگردد، چنانچه در بیماری کوید19 هم گفته میشود که تطبیق خون افراد شفا یافته ازاین بیماری میتواند در تداوی بیماران موثر باشد که این شکلی از معافیت کسبی منفعل است.

درمعافیت فعال وجود شخص تنبه میگردد تا درمقابل انتان خود انتی بادی بسازد و این نوع معافیت به دوطریق میتواند حاصل گردد، یکی از طریق تطبیق واکسین و دیگری از طریق مواجه شدن به انتان ویا سپری نمودن بیماری.

واکسین شکل ضعیف شده یا غیرفعال شده یک انتان است که در وجود افراد تطبیق میگردد و وجود شخص آن را به حیث یک انتان کامل شناسایی کرده و درمقابل آن آماده ی دفاع میشود دقیق مثل تمرینات نظامی که سربازان با دشمنان فرضی به جنگ پرداخته و به این ترتیب به جنگ واقعی آماده میشوند.

اما راه دیگر کسب معافیت فعال، مواجه شدن به انتان است ، وقتی افراد به انتان مواجه میشوند ممکن بیماری وخیم را سپری کنند ویا هم بیماری خفیف و یا حتی هیچ بیمار نشده وبه شکل ناقل بدون عرض قرار بگیرند اما درتمام این حالات در بسیاری از بیماری های انتانی شخص با سپری نمودن بیماری درمقابل آن معافیت حاصل کرده و بدن شان در مقابل بیماری انتی بادی تولید کرده ومقاوم میگردند و امکان مبتلا شدن دوباره به این انتان ازبین رفته یا هم ضعیف شده و شخص ممکن دوباره به صورت خفیف مصاب شود.بطور مثال در بیماری سرخکان با سپری نمودن بیماری نزد شخص معافیت دایمی ایجاد شده و دیگر هرگز مصاب نمیشود.

معافیت گله ای یا جمعی یا کتلوی شکلی ازمعافیت کسبی فعال است که در صورتی ایجاد میگردد که کتله وسیع از مردم در مقابل یک مرض معافیت حاصل کنند واین معافیت یا از طریق تطبیق گسترده وسراسری واکسین حاصل میگردد و یا هم از طریق مواجه شدن وسیع افراد جامعه به انتان.البته زمانی ما گفته میتوانیم که یک جامعه به مرحله معافیت گله ای رسیده است که اضافه از پنجاه درصد این جامعه این نوع معافیت را حاصل کرده باشند ونزدشان تثبیت شده باشد.

و اما درمورد بیماری کوید19 و امکان دستیابی به معافیت گله ای دربرابر آن چنانچه قبلا گفته شد یکی از راه های کسب معافیت جمعی ،تطبیق گسترده واکسین میباشد ،با وجود تلاش های جدی و حتا رقابت سخت کشورها در راه دستیآبی به واکسین این بیماری ،دست یابی به واکسین در آینده نزدیک محتمل به نظر نمی رسد چراکه درحالات عادی دستیابی ،آزمایش ، تایید و اجرایی شدن یک واکسین سالها را در بر میگیرد که درمورد بیماری کوید19 با درنظر داشت نیاز جدی به واکسین این مدت حداقل یک الی یک ونیم سال پیش بینی شده است.

درمورد حاصل شدن معافیت از طریق مواجه شدن به انتان وسپری کردن بیماری باید به نکات ذیل توجه داشت:

بیماری کوید19 یک بیماری تازه است و تا هنوز بسیاری موضوعات درمورد آن به صورت کامل شناخته نشده است، ازجمله اینکه آیا افراد بعداز سپری کردن این بیماری معافیت حاصل میکنند یا نه؟ و اگر حاصل میکنند این معافیت دایمی است یا کوتاه مدت؟ اگر کوتاه مدت است به چی مدت؟

هرچند اخیراً اخبار امیدوار کننده ای از سوی بعضی کشورها ازجمله کوریای جنوبی نشرشد که افراد شفایافته ازاین بیماری ،دارای معافیت کامل بوده و چانس مبتلا شدن دوباره را ندارند.

موضوع دیگر اینکه یک تحقیقی که در کشور چین صورت گرفته از میان شش هزار وهشت صد نفر کارکنان صحی و مراجعین شان فقط نزد حدود 2-3 فیصد شان انتی بادی تشکل کرده بود که فاصله زیادی را از رسیدن به معافیت جمعی نشان میدهد.

از جانب دیگر اگرما جهت رسیدن به معافیت جمعی انتظار آلوده شدن حدود اضافه از شصت ـ هفتاد فیصد افراد جامعه را به این ویروس داشته باشیم، حتا اگر اکثریت به شکل ناقل بدون عرض یا با اعراض خفیف این بیماری را سپری کنند و حداقل تلفات یعنی یک فیصد را قبول کنیم بازهم در کشور سی وپنج میلیونی افغانستان ، شاهد تلفات حدود دوصدهزار نفر باید باشیم، در حالیکه تا اکنون به دلایل مختلف ا جمله پایین بودن کیفیت خدمات صحی، عدم موجودیت امکانات تداوی مدرن ،عدم موجودیت امکانات تشخیص سریع و دقیق،سطح فرهنگ و آگاهی جامعه ودیر مراجعه نمودن بیماران فیصدی وفیات در کشورما حدود چهارفیصد میباشد.

پس دراین حالت چی باید کرد؟

دوام قرنتین به این شکل موجود که عملا جدی گرفته نشده و تطبیق نمی شود، وما همه روزه در شهرها شاهد آن هستیم ، و با توجه به وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی کشور وساختار سنتی آن،جز اینکه باعث رکود اقتصادی و افزایش فقر گردد و همچنان زمینه ساز فساد وسواستفاده عده ایی از افراد ازآن گردد حاصل چندانی ندارد. قرنتین باعث شده است تا گروه های افرادی که قبلا در چهارراه ها در انتظار کار روزمزد بودند حالا در کنار سرک ها و در مقابل نانوایی ها در انتظار خیرات و کمک باشند، و بدینگونه صد ها مورد مشکلات دیگر....

از جانب دیگر با تبلیغات گسترده ایی که صورت گرفته فشار روانی به حدی است که حال به قول عام مردم از داکترمی ترسند و داکتران از مردم. قبلا ما شاهد رجوع تعداد کثیری از مردم به شفاخانه ها از باعث سایر امراض مثل امراض قلبی ، شکر ،فشارخون و سایر امراض انتانی و سرطانی وغیره بودیم در کنار اینکه روزانه به چه تعداد افراد جهت تداوی به کشورهای هند و پاکستان میرفتند اما حالا قسمی که دیده میشود اکثرشفاخانه ها از سایر بیماران خالی شده اند، وتقریبا تمام معاینه خانه های شخصی دوکتوران مسدود اند. پس این بیماران کجا شده اند و به کجا مراجعه میکنند؟

شاید عده ای زیاد بدون مراجعه به داکتر وشفاخانه به مرگ خاموش تن بدهند و یا هم مثلی که از چند ولایت گزارش شده مقامات بخاطر جلب کمک ها و سواستفاده ،مرگ آنها را هم مرگ کرونایی راپور بدهند.

قبلا از تجربه موفق سویدن یادآوری شدیم .این کشور افراد مسن و مستعد به این بیماری را و نیز افرادیکه تست شان مثبت راپور داده شده را در قرنتین جدی قرار داده ، و سایر افراد را ضمن توصیه های لازم وقایه وی آزاد گذاشته اند.که عده ای از کارشناسان عرصه صحت و جامعه این مودل را الگویی خوبی برای کشورهای فقیر که درآن قرنتین جدی ممکن نیست میدانند.

از نظر بنده یک راه حل مناسب این خواهد بود، تا به توجه به تجارب موفق کشورهای دیگر ،دولت به همکاری جامعه جهانی درقسمت بهبود عرضه خدمات صحی کار کرده، هزینه بخش های غیرضروری دیگر(مثل معاشات بلند مقامات بلند رتبه دولت) را دراین بخش تعدیل کرده ، مراکز صحی را با وسایل مدرن تشخیص، تداوی و وسایل محافظتی کارکنان صحی مجهز ساخته و در قسمت حفاظت از پرسونل صحی ، تشویق و بلند بردان روحیه آنها کار کرده، سطح اجرای آزمایش ها را زیادتر و گسترده تر سازد؛ تا بتواند به شناسایی به موقع، سریعتر و بیشترافراد مصاب پرداخته و در قسمت قرنتین و تجرید آنها و کسانی که با آنها درتماس نزدیک بوده اند اقدام لازم نماید ، و برای سایر افراد ضمن بلند بردن سطح آگاهی شان ازطریق افزایش پخش و نشر پیام های صحی و دستور به مراعات نمودن جدی اقدامات وقایه وی به تدریج به رفع محدودیت ها و قرنتین اقدام نماید تا از یک طرف ما بتوانیم از شیوع هرچه بیشتر این بیماری جلوگیری نماییم ، واز طرف دیگر با افزایش فقر و فشار روانی بالای افراد جامعه باعث وخیم شدن وضعیت زنده گی مردم نگردیم.

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۰ـ ۱۰۰۵

یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .