بیماری کرونا و کاستی های نظام بهداشتی در افغانستان و جهان
دوکتورسید فرید شاه رفیعی
بیماری همه گیر و درحال گسترش کرونا ( کوید - ۱۹) کمبودهای وسیع در نظام بهداشتی کشورهای سرمایه داری که قبل از ظهور و آشوب شیوع ویروس کرونا شناخته شده بود را به گونه روشنی برجسته ساخت. این کمبودها به طوراتفاقی وغافل گیرانه رخ ندادند، بلکه حاصل آن سیاست ضد مردمی اند که از سوی دولت های خدمتگزار سرمایه بزرگ به منظور تجاری کردن و خصوصی سازی نظام های صحی دنبال شد تا از سوداگری و سودورزی گروه های سرمایه داری انحصاری حمایت کنند. این سیاست، توانایی ها و ظرفیت های علمی و فناوری عظیم موجود درپاسخگویی به همه نیازهای پیشگیرانه و مراقبت‌های صحی مردم را تضعیف و با شکست مواجه می کند.
تجربه ای که امروز در مبارزه با کرونا درجریان است، ماهیت ضد مردمی نظام های سیاسی را آشکار و برتری و اهمیت بلافصل احزاب ونظام های مترقی و برنامه ریزی علمی اساسی براساس نیازهای مردمی را برجسته می کند. نیازهایی که درمان اولیه و پیشگیری، شفاخانه ها، کارکنان صحی، طبابت، آزمایشگاه‌ها، معاینات لابراتواری و هرچیزی که برای سلامتی دایم و اضطراری مردم لازم است را بتواند دست و پا کند.
درمبارزه با کرونا حفظ الصحه شخصی و « مسوولیت فردی » ضروری بوده اما این امرنباید باعث پرده پوشی بر مسوولیت های دولت و حاکمیت گردد. امروز، درپیش گرفتن تدابیر ضروری به مبارزه مردم علیه سیاست های حمایت از سرمایه های انحصاری نیزضروری میباشد، سیاست‌هایی که سلامتی و بهداشت مردم را در محراب سودورزی سرمایه داری قربانی می کند.
وضع نظام بهداشتی درافغانستان :
درافغانستان کشوری که علاوه بر فقر پدیده های دیگری چون جنگ، بیسوادی ، محدودیت زیرساخت ها ( مثل برق، آب، راه و ترانسپورت )، فساد اداری، مافیا وسنت ها و رسم و رواج های حاکم در جامعه که در بسا موارد مبارزه با ویروس کرونا و تطابق با شرایط حاصله از شیوع این مرض را مشکل میسازد، مواجه است.
افغانستان کشوریکه درآن سطح سواد پایین بوده ، دسترسی به امکاناتی مثل مسکن، برق، آب صحی ، شبکه های مخابراتی و وسایل اطلاعات جمعی تا حدی محدود بوده در بخش سکتور صحت نیز مشکلات فراوانی وجود دارد.
در افغانستان تنها حدود ۲۰ درصد خدمات صحی توسط دولت و باقی خدمات صحی توسط موسسات خارجی ( که آن هم بعد ازسال۲۰۱۴ بطور چشمیگر کاهش یافته میرود) وسکتور خصوصی ارایه میشود.سکتور خصوصی ای که براساس سیستم اقتصادی حاکم ( اقتصاد بازار)، دولت نظارت و حاکمیت چندانی برآن ندارد و دسترسی به آن برای اکثریت جامعه که در زیرخط فقر به سرمیبرند مشکل و محال میباشد.
هرچند درسال های پساطالبانی کمک های بزرگ جهانی به این کشور سرازیر شد، که بخشی از آن برای سکتور صحت اختصاص داده شد و در بخشی ازموارد مثل کاهش مرگ و میر مادران و کودکان ، تطبیق برنامه های وقایوی و واکسیناسیون و نیز درگسترش ساحه پوشش خدمات صحی کارهای صورت گرفته و دستآوردهای حاصل گردیده است .اما درکل این دستآوردها درحدی نیست که پاسخگوی نیازمندی های صحی مردم درحالات عادی باشد چه رسد به حالات بحرانی مثل بحران موجود کرونا.
بنابرپالیسی تدوین شده سازمان های جهانی و دولت افغانستان توجه حداکثری به عرضه خدمات صحی اولیه و اقدامات وقایوی صورت گرفته ، و به خدمات صحی ثانوی و ثالثی تخصصی اولویت قایل نگردیده است. دربخش های خدمات شفاخانه ی و تخصصی و مدرنیزه ساختن صحت درسال های اخیر از سوی دولت کمترین توجه صورت گرفته است واکثر اقداماتی هم که دراین بخش صورت گرفته کارسکتورخصوصی میباشد.
صرفا چند شفاخانه محدود درپایتخت و چند شهر بزرگ کشوردسترسی به اتاق های (تا حدی مجهز) مراقبت جدی یا آی سی یو داشته و ماشین تهویه میخانیکی ( وینتالیتور) که از وسایل لازمی برای نجات مریضان وخیم بیماری کرونا میباشد به تعداد انگشت شمار درسطح کشور وجود دارد .
طورمثال در شهربزرگ و میلیونی هرات که مرکز اصلی شیوع بیماری درافغانستان میباشد فقط ده پایه ماشین وینتالیتور وجود دارد که آنهم صرف سه پایه آن دولتی بوده ، و متباقی درشفاخانه های شخصی قراردارند.
لابراتوارهای شفاخانه های بزرگ دولتی قادر به انجام معاینات پیشرفته طبی نبوده ، و لابراتوارهای خصوصی پول هنگفتی را از بابت اجرای معاینات مطالبه میکنند .
معاینات تصویری ( اکسری دیجیتل ، سی تی اسکن و ام آر آی) در اکثر شفاخانه های بزرگ پایتخت دردسترس نبوده و این معاینات هم در شفاخانه های خصوصی با هزینه خیلی گزاف که از توان قشر فقیر جامعه بالا است اجرا میگردد. هیچ نوع سیستم بیمه صحی ، خیریه و حمایه برای قشر فقیر جامعه وجود ندارد.
سیستم های حمایتی مثل بیمه و حق الخطر برای اکثر کارکنان صحی در بخش دولتی و برای هیچ کارکن صحی دربخش خصوصی وجود ندارد ، چنانچه هممسلکان در جریان کار خویش شاهــد مصاب شدن و حتا از بین رفتن همکاران خویش در اثر ابتلا به امراض انتانی و یا امراض ناشی از مواجهه با شعاع و مواد کیمیاوی بوده اند.
دربخش ارتقا ظرفیت ، تشویق به تحقیق ، ابتکاروخلاقیت به خصوص برای داکتران جوان و تازه فارغ، کارهای چندانی صورت نگرفته بسیاری از آموخته ها و دستآوردهای داکتران کشور ناشی از تلاش و مصرف شخصی خودشان بوده است.
درسکتور خصوصی کارکنان صحی از حقوقی مثل تضمین آینده کاری ، حقوق بازنشسته گی و مزد متناسب به کارشان محروم بوده و کدام نهاد ، اتحادیه یا سندیکای صنفی که مدافع حقوق شان باشد وجود ندارد، اتحادیه ی بنام ( اتحادیه دوکتوران و کارکنان صحی) وجود سمبولیک و خیلی منفعل دارد و ما شاهد کدام اقدام عمل قابل توجه از آنها (غیر از زمان انتخابات ها و کامپاین ) نبوده ایم .
درسکتور دولتی و حتا خصوصی کارکنان صحی از داکتر تا پرستار ،....تا خدمه ی که وظیفه پاک کاری شفاخانه را به عهده داشت و هر لحظه به عفونت و مرض مواجه است کمترین معاش و امتیاز را دارا بوده درحالیکه یک تعداد افراد در بخش های اداری و پست های مشاوریت و دفاتر راحت و مفشن تحت عناوین مختلف معاش های خیلی بلند دالری اخذ میدارند واین بی عدالتی ضربه سهمگین دیگر برپیکر سیستم صحی و روحیه کاری در کارکنان صحی وارد نموده و می نماید.
تمام عوامل فوق درنبود یک ( طب ملی ) و موجودیت سیستم اقتصاد بازار تا حد زیادی طبابت را به جای یک سکتورخدمتگذار و موثر تبدیل به سکتور درآمدزا و وسیله ی زراندوزی یک تعداد ساخته است که درحالات بحرانی مثل بحران موجود خیلی خطرناک و چالش زا میباشد.
بنابر الوویت هایی چون مسایل امنیتی برای دولت افغانستان ،همه ساله بودیجه ناچیزی به سکتور صحت عامه اختصاص داده میشود، چنان که در بودیجه سال ۱۳۹۹ خورشیدی فقط ۱۶ در صد بودیجه دولتی به صورت مشترک به معارف و صحت اختصاص داده شده است .
از آنجاییکه حدود ۵۰ در صد بودیجه از منبع کمک های خارجی درنظرگرفته شده و با توجه به کاهش کمک یک میلیارد دالری ایالات متحده امریکا ، ازاین لحاظ سکتورصحت عامه با دشواری زیادی مواجه میباشد و حالت بحرانی موجود در صورتی که راه های کمکی دیگری دریافت نشود می تواند این دشواری را چند برابر و فاجعه بار سازد.
با توجه به تمام این تجارب جهانی و چالش های موجود ، احزاب مترقی درکشور و ازجمله حزب آبادی افغانستان که حزب پیشگام در راه مبارزه برای تامین رفاه اجتماعی وسلامت انسان های ساکن دراین سرزمین میباشند میتوانند نقش بسا ارزنده و مهمی را دراین حالت بحرانی بازی نمایند.
مکلفیت های حزب آبادی افغانستان :
حزب آبادی افغانستان که دارای برنامه عمل مدون علماً تنظیم شده میباشد خود را مکلف به اقدامات عملی درمهار نمودن هرنوع بحران ازجمله بحران های طبیعی و بحران موجود کرونا در کشور میداند. چنانچه در بندی از برنامه عمل حزب آبادی افغانستان مصوب کنگره تاریخی ۱۳۹۶ آمده است:
« مبارزه برای تامین حفظ الصحه محیطی، دسترسی عامه به خدمات صحی رایگان و با کیفیت، آب صحی آشامیدنی و وقایه مردم در برابر امراض ساری و پرازیتی بخاطر تآمین صحت همه گانی در همه ولسوالی ها و نواحی شهر ها.»
حزب آبادی افغانستان میتواند با روی دست گرفتن یک برنامه دقیق و تنظیم شده و بسیج همگانی اعضای خویش به مبارزه با این بحران و کمک به مردم و میهن وارد صحنه عمل گردیده ، جایگاه تاریخی برجسته خویش را منحیث یک حزب مدافع واقعی منافع کشور و زحمتکشان کشور تبارز دهـد.
آگاهی رسانی درست و علمی از مجرای مقام ها و نهادهای مسوول، شفافیت در اعلام آمار و وضعیت موجود جهت هشداردهی ومتوجه ساختن جامعه، جلوگیری از دخالت متولیان خرافات در کارعلمی- تخصصی کادرهای طبی، تامین وسایل و تجهیزات لازم برای مقابله با گسترش ویروس، حمایت از زحمتکشان دراین عرصه، تلاش برای برخورداری از امکانات بین المللی ( از جمله جلب کمک های جهانی از طریق شوراهای برون مرزی حزب )، مشارکت درهمکاری های بین‌المللی، و تأمین امکانات عمومی لازم برای هممیهنان، و به ویژه در ولایت هایی که هم اکنون دچار ابتلا به این بیماری شده‌اند، مواردی اند که حزب آبادی افغانستان واعضای مبارز آن میتوانند با عملی نمودن آنهابه مهارکردن ویروس کووید -۱۹ و بیرون رفتن از بحران کنونی کمک کنند.
بی کفایتی و بی توجهی نهادهای مسوول میتواند مایه تشدید بحران و وخیم تر شدن خطر شیوع ویروس گردد.
حزب ما با کار دی خود نباید بگذارد تا رفتارهای غیرمسوولانه و سومدیریت بحران به بهای جان هموطنان تمام شود. با تلاش جمعی وهمکاری لازم با مسوولین می شود بر این بحران غلبه کرد.
ازدید من اعضای حزب آبادی افغانستان درسرتاسر کشور مطابق رهنمود صادرشده حزب بسیج گردیده ، پیام های صحی که ازطرف منابع مسوول ومعتبر ارایه میگردد را به گوش هم میهنان برسانند. برعلیه اطلاعات نادرست ، خرافات و سنت های عقب گرایانه ای که مبارزه با این مرض مهلک را به مشکل مواجه ساخته و مانع میشود، مبارزه جدی و پیگیر نمایند.هرعضو حزب باید در قریه و محله خویش منحیث یک معلم و رهنما عمل نموده ، و مردم به ویژه گروه های معروض به خطر بیشتر را در مورد این بیماری آگاهی ببخشند.
با ستایش از برنامه های ویژه نشراتی در تارنمای وزین بامـداد ارگان نشراتی حزب ، و سهمگیری گسترده و بی مانند متخصصین و کارشناسان حزب دراین برنامه ، حزب ما در فعالیت های علمی واگاهی دهی و نشر اطلاعات نهادهای مسوول رسالت مردمی خویش را به وجه نیکویی انجام داده است .
حزب آبادی افغانستان باید رسالت تاریخی خویش را در راستای بلند کردن صدای حق طلبی و دادخواهی برای زحتمکشان کشور و حمایت لازم از آنها به ویژه قشر آسیب پذیر و روزمزد که کار و مصوونیت کاری خویش را از دست میدهند ادا نموده ، و ازهیچ نوع تلاش برای حمایت و کمک به آنها دریغ نورزد و در راستای ایجاد صندوق های تعاونی و جلب کمک ها و رساندن آنها به این قشر اقدامات مقتضی وعملی را روی دست گیرد.چرا که با توجه به سیستم های حاکم بر اجتماع و اقتصاد درکشوراقشار زحمتکش درقبال آسیب های ناشی از وضعیت موجود هیچ تکیه گاهی ندارند.
برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند که درچند ماه آینده بحران کرونا با نابودی حجم عظیمی ازتوانایی های اقتصاد کشور به روان اجتماع تاثیر شکننده خواهد داشت.تنها امید این که این ویروس درجهان به کمک علم و دانش مهار نمود.
حزب ما تلاش های کادرصحی کشور، این سربازان خط مقدم نبرد با ویروس ومرض را که با امکانات خیلی محدود و ناچیز با دستان خالی با قبول خطرات عینی برای خویش و خانواده های خویش به این نبرد میپردازند به دیده قدرنگریسته و برای تامین حقوق حقه آنها ، از جمله مصوونیت کاری ، حق الخطر وتامین سایر امکانات و امتیازات لازم برای آنها تلاش جدی نموده و صدای بلند آنها در سطح کشور و جهان گردد.
در چنین وضعی نیروهای ملی ، مترقی و مردمی کشور باید درموقعیت مسوولیت و خدمت در برابر مردم خویش قرار بگیرند. آنها باید آماده باشند.
آماده مبازره بیدرنگ درجهت حمایت از سلامت مردم و حفظ حقوق آنها.
آماده همبسته گی با مبتلایان بیماری همه گیر کوید ۱۹ و تلاش در راه بهبودی هرچه زودترآنان.
و درنهایت حزب آبادی افغانستان در راستای عملی شدن همه اقدام های لازم به منظور رسیده گی به این بیماری همه گیر ازجمله موارد زیرباید تلاش و مبارزه نماید:
- تقویت فوری سکتور صحت با بودجه دولتی، استخدام کارکنان صحی با حقوق کامل کار. برآوردن نیازهای واحدهای مراقبت جدی ( آی سی یو (ICU و زیرساخت های مورد نیاز برای عملکرد کامل مراقبت‌های درمانی و خدمات تشخیص و تحقیق،
- تامین فوری کلیه وسایل لازم برای حفاظت ( ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی کننده و غیره) برای عام مردم به وسیله دولت و به صورت رایگان و مبارزه با تجارت واحتکار این مواد وسود جویی ازآنها،
- ارایه کلیه اقدام های حفاظتی برای همه کارکنان صحی که در شفاخانه ها با فداکاری و ایثار مبارزه می کنند،و پرداخت حقوق کامل ، تشویقی وحق الخطر برای آنها،
- رساندن پیام های صحی و بهداشتی برای مردم با استفاده از تمام وسایل ممکنه و نشرات حزبی،
- حمایت همه جانبه از اقدامات و برنامه های مسوولین صحی و تلاش وهمکاری لازم در جهت تطبیق دساتیر صحی،
- حفاظت از دستمزدها و حقوق طبقه کارگر و زحمتکشان، رسیده گی به اندوخته هایی که طی دوران مبارزه با کرونا از طریق اخراج های گسترده، استعفا، نپرداختن اضافه کاری‌ها، و دیگر عواید انباشته گردیده و اقدام فوری برای محافظت از کارگران در محل کار.
- حمایت از دهقانان و باغدارانی که بنابر پیامدهای این بحران مثل بندش راه ها و ازدست دادن بازارهای فروش محصولات شان متضرر میشوند.
- حمایت روانی از جامعه از طریق نشرات وفعالیت های تبلیغی جهت روحیه بخشیدن به مردم و ازبین بردن احساس ترس و نا امیدی درآنها.
- برنامه ریزی کارهای آموزشی وتعلیمی از تمام طریقه های ممکنه ، درزمان قرنتین و مسدود بودن مکاتب ( مثل پروگرام های آموزشی در سطح خانواده ، توزیع کتاب ها جهت مطالعه ؛ و برنامه های آموزشی از طریق آنلاین و شبکه های مجازی).
- مخالفت با محدود کردن و استحاله حقوق دموکراتیک مردم زیر پوشش مبارزه با ویروس کرونا.
- پایان دادن به تمامی محرومیت‌های اقتصادی‌ای که دراین شرایط حتا ناعادلانه تر وجنایتکارانه تراند و دشواری هرچه بیشتر زنده گی مردم را موجب شده‌اند. درپیش گرفتن تدبیرهای لازم به منظور مراقبت از سلامتی و زنده گی مردم.
- مخالفت با برنامه های نظامی گری، تولید اسلحه و آزمایش های جنگی در سطح جهان وتعدیل بودجه این برنامه ها در جهت برآوردن نیازهای اساسی مردم، ازجمله تامین نیازهای لازم در سیستم صحت آموزش ، سرپناه، حفاظت ازمحیط زیست و....
بامداد ـ سیاسی ـ ۴/ ۲۰ـ ۳۱۰۳
یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
Copyright ©bamdaad 2020