تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد جهان

تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد جهان

خواننده گان گرانقدرتارنمای بامـداد،

درادامه نشردیدگاه های کارشناسان حزب آبادی افغانستان پیرامون اثرات بیماری کرونا ، اینک دیدگاه های رفیق داکترعبدالرشید جانباز کارشناسان امور اقتصادی را در باره اثرات اقتصادی این بیماری دنیاگیر به نشر میرسانم. امید طرف توجه قرارگیرد ـ تارنمای بامـداد

داکتر عبدالرشید جانباز

بیماری کرونا برای اولین بار در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان آستان هوبی کشورچین شناسایی شد و در ۱۱ مارچ ۲۰۲۰ سازمان بهداشت جهانی شیوع این ویروس را دنیاگیر اعلان کرد. واژه « کروناویروس» از کلمه لاتین corona یا کلمه یونانی κορώνη به معنی تاج گرفته شده ‌است. این واژه به مشخصه ظاهری ویرون ها شکل عفونی ویروس که در زیر مکروسکوب الکترونیکی دیده می ‌شود، اشاره دارد که حاشیه‌ ای ازسطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است.

درحالیکه مقامات چینی از نشانه ‌های کاهش سرعت گسترش ویروس کرونا خبر داده ‌اند، آثارمنفی این بیماری براقتصاد جهانی به تدریج آشکار می شود می‌ گویند: چین عطسه کند، اقتصاد جهان سخت بیمار می‌شود.

این بارچین بیمار شده است. یک بیماری با پیامدهای گسترده جهانی. در المان از خطر رکود اقتصادی سخن می ‌رود و درسطح جهان ممکن است نرخ رشد اقتصادی به ۱،۵ درصد کاهش یابد. سهم چین در تولید ناخالص داخلی جهانی بیش از ۱۵ در صد میباشد که کاهش آن تاثیر مستقیم بالای کاهش تولیدات ناخالص داخلی جهان دارد .بناْ پیاآمدهای اقتصادی مخرب بیماری کرونا تنها به چین محدود نمی ‌شود بلکه کل جهان را در برمی ‌گیرد. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی از دولت چین خواسته است تا همه توان خود را برای کنترول و مهار این بیماری به کارگرفته و از شرکت‌ها و واحد های تولید و اقتصادی حمایت مالی بکند. نرخ رشد اقتصادی چین برای سال جاری به کمتر از پنج درصد (۴،۹) خواهد رسید. این در حالی است که نرخ رشد اقتصادی این کشور درسال گذشته میلادی ۶،۱ درصد بوده است. وزیران دارایی کشورهای صنعتی وابسته به گروه هفت (G7) برای هماهنگ کردن سیاست ‌های خود در امر مقابله با پیامدهای مخرب این بیماری تشکیل جلسه داده و تصامیم لازم اتخاذ نموده اند. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی پیامدهای ناشی از بیماری کرونا را بزرگترین چالش اقتصادی جهان پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ اعلام کرده است. حتا گفته می ‌شود که نرخ رشد اقتصادی جهان می ‌تواند به نصف کاهش یابد. حدت و شدت تاثیرات مخرب بیماری کرونا خود را به طور مشخص در چین نشان می ‌دهد. چرخه تولید در این کشور مختل شده است، شمارسفارش ‌ها و درنتیجه شمارشاغلان درماه فبروری درچین چنان کاهش داشته که ظرف ۱۶ سال گذشته و از زمان شروع همه‌ پرسی ماهانه سابقه نداشته است. سایمن مک آدم اقتصاد دان جهانی در شرکت کاپیتال اکانومیک می ‌گوید که اختلال اقتصادی درسه ماه اول سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۸۰ میلیارد دالربرای اقتصاد جهان هزینه خواهد داشت که اگر حدس ما درست باشد، تولید ناخالص داخلی جهان درسه ماه اول سال جاری نسبت به سال گذشته هیچ رشدی نخواهد داشت. پیامدهای احتمالی شیوع بیماری کرونا برای اقتصاد جهانی درکانون توجه رسانه‌ ها و تحلیلگران مسایل اقتصادی نیز قراردارد. پیش بینی می‌ شود که هرگاه شیوع این بیماری طی هفته‌ های آینده کنترول و مهار نشود، اقتصاد جهان از نفس بیافتد

. اتحادیه سراسری صنایع المان از احتمال رکود اقتصادی این کشورسخن گفته‌ است. در بیانیه این اتحادیه آمده است که هرگاه شیوع بیماری در چین، جاپان، کوریای جنوبی و ایتالیا در سه‌ ماهه دوم سال جاری میلادی کنترول نشود، احتمال دارد نرخ رشد اقتصادی المان به نیم درصد و حتا کمتر کاهش یابد. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) حتا بر این باوراست که نرخ رشد اقتصادی المان در سال جاری می‌ تواند به سه دهم درصد برسد. مسوولان این اتحادیه از دولت المان خواسته ‌اند ازسیاست بودجه بدون کسری فاصله بگیرد و برای مقابله با پیامدهای اقتصادی این بیماری اقدام به سرمایه‌ گذاری کند. چنین سیاستی از سوی بسیاری از کشورها و از جمله چین و آمریکا اجرا شده است. صندوق جهانی پول نیز میلیارد ها دالر برای مقابله با پیامد های این ویروس در نظرگرفته است. دو حزب دموکرات و جمهوریخواه امریکا نیز برای مقابله با پیامدهای بیماری کرونا بودجه‌ ای معادل ۹۰۰ میلیارد دلار پیش بینی کرده ‌اند. اختصاص این بودجه از سوی مجلس نماینده گان تصویب و برای تصمیم نهایی و اجرا به مجلس سنا ارایه شده است. تصویب آن در مجلس سنای آمریکا نیز قطعی است

. انگلستان معادل ۳۶۰ میلیارد ایرو، اسپانیا ۲۰۰ میلیارد ایرو و اتریش معادل ۳۸ میلیارد ایرو را برای مقابله با اثرات اقتصادی ویروس کرونا ، کوید ۱۹ ، اختصای داده اند.

دولت چین نیز ۱۶ میلیارد دلار به مقابله با این بیماری و مهارشیوع آن اختصاص داده است. به ‌رغم همه این تلاش‌ها هنوز چشم‌انداز روشنی درباره احتمال کنترول شیوع این بیماری دردست نیست. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OCDE) در تازه ترین گزارش خود که روز دوشنبه منتشر شد اعلام کرد که اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ با کندی شدید روند رشد روبرو گردیده است، این نهاد مالی و اقتصادی بین المللی ضمن هشدار درباره تاثیر شیوع ویروس کرونا بر روند رشد اقتصادی جهان درسال جاری میلادی، پیش بینی خود برای تولید ناخالص داخلی جهان را کاهش داد و درهمان حال اعلام کرد دامنه و گستره کاهش رشد اقتصادی جهانی نامعلوم است. این سازمان درگزارش اخیرخود وضعیت رشد اقتصادی درجهان را درسایه تهدید ویروس کرونا درسه سناریو بررسی کرده است. اگر سناریو خوش بینانه را کنار بگذاریم، بر اساس دو سناریو دیگر این نهاد، اقتصاد جهان درهفته های آینده عملاً وارد رکود می شود. اما، شدت و ضعف رکود اقتصادی در جهان به محدود شدن و یا گسترده ویروس کرونا بسته گی خواهد داشت. شیوع بیماری ناشی ازابتلای به ویروس کرونا با محدویت هایی در رفت و آمد، کاهش در میزان سفرهای خارجی و همچنین توقف و کاهش فعالیت اقتصادی در جهان گردیده ، به خصوص اقتصاد کشورهای خاور دور تاثیر منفی گذاشته است. شرکت اپل، تولید کننده تیلفون های همراه، گفت که اختلال در فعالیت های اقتصادی در چین به کاهش تولید و عرضه محصولات این کشور و پایین آمدن سود منجر خواهد شد. بخش قابل توجهی از محصولات اپل در واحدهای تولیدی این شرکت در چین تولید می ‌شود. همزمان، دولت چین جدید ترین آمار ابتلا و تلفات ویروس کرونا را منتشر کرده است. براساس این آمار، تا اکنون بیش از یکهزار و هشتصد تن از مبتلایان به ویروس کرونا دراین کشورجان خود را از دست داده ‌اند که بخش عمده آنان از ساکنان استان هوبی بوده اند. ابتلای به ویروس کرونا برای اولین بار در شهر ووهان، مرکز این استان، گزارش شد. تا اکنون به تعداد ۳۴۰ هزار تن در بیش از یکصد و هفتاد کشورجهان به این ویروس مبتلا شده اند و از جمله به تعداد ۱۵ هزار تن جان باخته اند.

در افغانستان تعداد مبتلایان۴۲ تن و یک تن جان باخته است. انجمن بین ‌المللی حمل ‌ونقل هوایی (IATA) اعلام کرد: به دلیل شیوع ویروس کرونا در بسیاری از کشورها، از جمله چین به عنوان کانون آن، احتمال دارد شرکت‌های هواپیمایی سراسر جهان حدود ۱۱۳ میلیارد دلار زیان ببینند. به گزارش نشریه فروبس ، آلکساندر دوژونیک مدیرکل انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی حوادث ناشی از شیوع ویروس کرونا در جهان را بی ‌سابقه دانسته است. بر اساس تخمین‌ این انجمن شمار مسافران پروازها در چین ۲۳ درصد، جاپان ۱۲ درصد، سنگاپور ۱۰ درصد، کوریای جنوبی ۱۴ درصد و منطقه آسیا ـ پاسیفیک ۱۱ درصد و اروپا ۷ درصد کاهش می یابد. شرکت‌ های ایتالیایی ۲۴ درصد و المانی نیز ۱۰ درصد مسافران را از دست می‌دهند. انجمن مذکور در ۲۰ فبروری پیش ‌بینی کرده بود که شرکت‌ های هواپیمایی سراسر جهان به دلیل شیوع ویروس کرونا ۲۹.۳ میلیارد دلار زیان خواهند دید. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی گفت اتحادیه اروپا که شامل بعضی از قدرت‌ مند ترین اقتصادهای اروپا است ممکن است در طول چند ماه آینده دچار انقباض اقتصادی شود. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی روز دوشنبه، ۱۲ حوت گفت که امسال رشد اقتصادی جهان ممکن است در مقایسه با پیش ‌بینی گذشته که ۲.۹ درصد بود تا ۱.۵ درصد پایین بیاید این اندیشکده که شامل ۳۶ کشور از ثروتمند ترین ملت‌ های دنیا است، گفت جاپان نیزممکن است دچار رکود اقتصادی شود. این سازمان اخطار داد ویروس کووید۱۹ از زمان بحران اقتصاد جهانی شدید ترین خطر را به رشد جهانی اقتصاد تحمیل کرده است و ممکن است باعث «ت اثیر دومینو وار» شده و تاثیر شدید آن بر چین درسایر کشورهای پیشرفته دنیا تکرار شود و به شدت بر اعتماد مردم به اقتصاد، مسافرت و خرج و مخارج آنها آسیب بزند. به گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، اقتصاد چین آسیبی شدید و رکودی کوتاه‌ مدت تجربه خواهد کرد کما این که نرخ رشد اقتصادی این کشور از ۶.۱ درصد در ۲۰۱۹ به کمتر از ۵ درصد برای امسال رسیده است تا آنکه در سال ۲۰۲۱ میلادی کاملا به حالت سابق بازگردد

. لارنس بون، اقتصاددان ارشد سازمان همکاری و توسعه اقتصادی گفت: «خطر این ویروس تهدید شدید تری را متوجه اقتصاد جهانی خواهد کرد که اکنون نیزاز تجارت ‌های تضعیف شده و تنش‌ های سیاسی رنج می ‌برد. دولت ‌ها باید به سرعت برای مقابله با شیوع این بیماری فراگیر دست به کار شده و با حمایت از نظام ‌های بهداشتی خود ومراقبت ازمردم مطمین شوند خانواده‌ها و تجارت ‌هایی که از بیماری آسیب دیده‌اند کمک ‌های بهداشتی و مالی لازم را دریافت خواهند کرد. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی گفت برای این که از رکود اقتصادی جلوگیری شود کارمندان باید بتوانند از خانه کار کنند. این سازمان از دولت‌ها خواست تا دست به کار شده و از صنایعی که بیش از سایرین تحت تاثیر این ویروس قرار گرفته‌اند، مانند صنایع گردشگری و مسافرتی و شرکت ‌های تولید موتر و سایر اقلام الکترونیکی، حمایت‌ های لازم را به عمل آورند. این سازمان همچنین از بانک‌ های مرکزی خواست تا وجوه نقد اضافی را برای بانک ‌ها فراهم آورند تا آنها بتوانند به تجارت ‌هایی که اکنون از کاهش وجوه دریافتی آسیب دیده ‌اند، کمک کنند. گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اظهار داشت که اگر این بیماری به سرعت فراگیرشود اقتصاد های « گروه ۲۰ » باید طی همکاری بین‌المللی با یکدیگر چارچوب حمایت ‌های پزشکی و بهداشتی هماهنگی‌ های لازم را برای کمک ‌های مالی و نقدی جهت بازسازی اعتماد به نفس عموم مردم و ملت‌ ها طرح ریزی کنند. در پرتو تنش ‌های تجاری و عدم قطعیت سیاسی، اروپا و جاپان حتا قبل از شروع شیوع ویروس کرونا نیز شاهد رشد اقتصادی آهسته‌ ای بودند.

پیش‌ بینی یک بیماری همه‌ گیر درسطح جهان باعث شد افراد هفته گذشته به سرعت سهام ‌های خود در بازار بورس‌ های سراسر جهان را بفروشند چرا که تاثیر تعطیلی کارخانه‌ ها، پروازهای لغو شده و اخلال در چرخه سفارش و ارسال مواد اولیه باعث نگرانی سرمایه‌ گذاران شده است. شاخص ۱۰۰ بورس اوراق برتر فایننشل تایمز کمی از خسارات ‌های وارده صبح دوشنبه را در پایان روز جمعه جبران کرد و یک درصد بالای نرخ آغازین هفته به فروش رفت. بازارهای سراسر جهان اما از این گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی چندان آسایش خاطر نخواهند یافت و همینطور از آمار مجزایی که نشان می ‌دهد تولیدات کارخانه ‌ها در چین سقوط شدیدی داشته است. فعالیت کارخانه‌ های در ماه فبروری طی سریع ‌ترین سقوط خود به پایین ‌ترین حد در طول تاریخ کشور رسید چرا که اقدامات مبارزه با شیوع ویروس بعضی از خط‌ های تولیدی را کاملا متوقف کرده است. شاخص ماهانه قدرت خرید مدیران که در نشریه «کایشین» منتشر شده نیز از ۵۱.۱ درصد در جنوری به ۴۰.۳ درصد رسیده است. شاخص زیر ۵۰ درصدی حاکی از کاهش مدام تولید محصولات است. از آنجا که بسیاری از شرکت‌ها و کشورها به واردات محصولات چینی متکی هستند کاهش نرخ تولید در این کشور در هفته‌ ها و ماه‌ های آینده بر تمام زنجیره عرضه مواد اولیه در سراسر جهان تاثیر خواهد گذاشت. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی جهان پیشبینی نموده است که نرخ رشد جهانی اقتصاد امسال ۲.۴ درصد خواهد بود که از ۲.۹ درصدی که اخیرا در ماه نوامبر پیش‌ بینی شده بود پایین ‌تر است. با این وجود، همچنین اخطار داده است تاثیر اقتصادی ویروس کرونا هنوز خیلی غیرقطعی است و نرخ رشد اقتصاد ممکن است بیشتر هم سقوط کرده و برای امسال به ۱.۵ درصد برسد. دلیل اصلی این سقوط کاهش تولیدات در چین است که کارخانه‌ ها و شهرها برای جلوگیری از شیوع ویروس تعطیل شده و تحت قرنطین رفته ‌اند. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی می ‌گوید کشورهایی که شدیدا با چین روابط تجاری دارند از جمله جاپان، استرالیا و کوریای جنوبی نیز شاهد ورود آسیب به اقتصاد‌های خود خواهند بود. از آنجا که بسیاری از شرکت ‌ها و کشورها به واردات محصولات چینی متکی هستند کاهش نرخ تولید در این کشور در هفته‌ها و ماه‌ های آینده بر تمام زنجیره عرضه مواد اولیه در سراسر جهان تاثیر خواهد گذاشت. به زعم این سازمان محتمل ‌ترین سناریو این است که تاثیرات منفی این ویروس تقریبا به سرعت محو خواهد شد و اگر کشورهایی که از همه بیشتر در معرض ویروس کرونا هستند اقداماتی کارآمد برای مقابله با تاثیرات منفی آن اتخاذ کنند رشد جهانی اقتصاد در سال آینده می ‌تواند به ۳.۴ درصد برسد.

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۰ـ ۲۴۰۳

یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .