گفت و گوی ویژه تارنمای بامـداد

گفت و گوی ویژه تارنمای بامـداد با دوکتورعبدالولی سمندری درباره شیوع ویروس کرونا در افغانستان

گفت و گو از اسد محسن زاده

رفیق سمندری عضو بیروی اجراییه حزب آبادی افغانستان و دوکتورمعالج (MD) درشفاخانه درمان خشنودم که با وجود مصروفیت های بیشمار کاری حاضرشدید تا درباره یکی ازمسایل مبرم روز یعنی شیوع ویروس کرونا در افغانستان و اثرات آن این گفت و گو را انجام دهید .

پرسش خود را از واقعات شناسایی شده ویروس کرونا، کووید ۱۹ (۱۹ـ COVID ) درافغانستان شروع مینمایم.

پرسش : لطف نموده کوتاه درمورد تاریخچه ویروس کرونا و شیوع آن درجهان و افغانستان معلومات ارایه نماید.

پاسخ : کرونا ویروس نام علمی آن (Corona Virises ) خانواده بزرگی از ویروس ها و زیر مجموعه کرونا ویریده هستند که از ویروس سرما خورده گی معمولی تا عامل بیماری های شدید تر همچون سارس، مرس و کووید ۱۹ را شامل می ‌شود. کرونا ویروس ها در سال ۱۹۶۵ میلادی کشف شدند و مطالعه برروی آنها بطور مداوم تا اوسط دهه ۱۹۸۰میلادی ادامه داشت. این ویروس به طور طبیعی درپستانداران و پرنده گان شیوع پیدا می کند با این حال تا اکنون ۷ کرونا ویروس انسانی کشف شده است. آخرین نوع آنها در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین با همه گیری درانسان شیوع پیدا کرد.

کووید ۱۹ که به آن بیماری تنفسی حاد نیزیاد می گردد. علایم معمول آن تب، سرفه و تنگی نفس می باشد درد عضلات، خلط و گلو دردی از جمله نشانه کمترمعمول آن می باشد و یروس اساسآ از طریق قطرات ریز تنفسی ازافراز شخص مبتلا وقتی سرفه یا عطسه می کند بین اشخاص پخش می گردد. دوران نهفته یا (Incubationperiod) آن ۲ تا ۱۴ روز است.

شیوع آن در افغانستان یک ماه پیش در ولایت هرات ثبت شد زمانی که یک مهاجر افغان ازشهر قم ایران به شهرهرات برگشت.

پرسش : تا حال چند واقعه شناسایی شده کرونا درافغانستان ثبت شده است ؟

منابع دولتی می گویند که ۱۱ بیمار ثبت شده مصاب به بیماری کرونا از ولایت های سمنگان و هرات در افغانستان وجود دارد. با درنظرداشت وضع امنیتی و سیاسی کشور می توان به ارقام ارایه شده اعتماد کرد ؟

پاسخ : تا حال درافغانستان در حدود ۲۱ مورد مصاب به این ویروس ثبت گردیده که ۱۲ نفر در شهرهرات، ۳ نفر در سمنگان، ۱ نفر در بلخ، ۱ نفردرکاپیسا، ۱ نفر در دایکندی ،۱ نفردر بادغیس و ۲ نفر در ولایت لوگرمی باشد و بیش از۲۶۰ مورد مشکوک بوده که معاینات آنها منفی گزارش شده است. متاسفانه با ورود بی سابقه مهاجرین افغان از ایران ازطریق مرزهای رسمی و یا بصورت قاچاق باعث نگرانی زیاد می شود، که احتمال دارد اشخاص و افراد ملوث به این ویروس بیشتر بوده و بنابر نبود امکانات و تجهیزات تشخیصی مجهز درمرزها موارد مثبت از دید مسوولین پنهان شود. اما با وجود آن ما نهاد رسمی داریم که وزارت صحت عامه می باشد و آمارهای را که اعلام می دارد می پذیریم چون این وزارت درحالت پاسخگو خواهد بود و مسوولیت هرگونه چالش و عواقب بعدی بدوش آن اداره می گردد.

پرسش : درحالی که درکشورهای همسایه و جهان برای جلوگیری ازشیوع دامنه این بیماری اقدامات و پیشگیری های جدی امنیتی و بهداشتی روی دست گرفته شده است ، شما منحیث پزشک عملکرد دولت و مقامات مسوول امنیتی و بهداشتی دراین عرصه را کافی و قناعت بخش می دانید؟

پاسخ : شما در جریان هستید که همزمان با شیوع ویروس کووید ۱۹ در ووهان چین وزارت بهداشت کشور تدابیر پیشگرانه را روی دست گرفته و پیام های آگهی از این ویروس را به مردم از طریق رسانه صوتی و تصویری ارایه نمود. اما متاسفانه دراین قسمت هموطنان عزیزمان همکاریی که قایل ستایش باشد ننمودند. شیوع این ویروس را جدی نگرفته آنرا به تمسخرمی گیرند. هم چنان به آن با خرافات برخورد می نمایند. درحالی اگراین ویروس هم شیوع نداشته باشد یا به قول بعضی ها هرگاه کشورهای بزرگ جهان هم درشیوع این‌ ویروس درگیر باشند ، یا هرعامل که باشد حفظ الصحه انسان درهرحال ضروری است می توان جلو شیوع سایر امراض و میکروب ها را گرفت و هیچگونه ضرربه مردم نخواهد رسید .

قابل تذکر است که شماری ازهم میهنان عزیزما هم در فقر زنده گی می نمایند ، نه توانایی خرید وسایل بهداشتی را دارند و درکارهای شاقه چنان مصروف اند که ساعتی نمی توانند سفارشات صحی را عملی نمایند. اما تا اکنون عملکرد دولت و مسوولین بهداشتی ناکافی و قناعت بخش نیست چون بودجه را که دولت به مبارزه با این ویروس اختصاص داد حتا به ولایت هرات که شیوع بیشتر این ویروس درآنجا است نرسیده ، آقای رحیمی والی آن ولایت به بی بی سی گفته تا اکنون ۱۴ میلیون افغانی از تاجران قرض نموده و درجهت مقابله با این ویروس از آن استفاده می شود و از مرکز ۲۰‌ میلیون دالر اختصاص شده هیچگونه کمک مواصلت نکرده است.

پرسش : وقتی به گزارشات رسانه های افغانی ازهرات ، نیمروز و مرزها با ایران و پاکستان می نگریم ( ۷۰۰۰۰ نفر در یک روز درهرات ) تصورمی کنیم که با وجود خطرات جدی این پاندمی (Pandemie) یا بیماری همه‌ گیرجهانی آماده گی و اقدامات مسوولین امنیتی و صحی ناکافی است. امروز شیوع ویروس کرونا توسط بیمارانی که ممکن در بین مهاجران برگشت کننده از ایران موجود باشند تشویش آوراست . نظر شما در این مورد چیست ؟

پاسخ : درست است که اقدامات دراین زمینه انجام شده و من هم به عنوان یک کارمند صحی نمی خواهم بسیار بدبینانه و منفی صحبت نمایم. باید گفت در مرکز رییس جمهورغنی حدود ۱۵ میلیون دالر به خاطرجلوگیری ازاین ویروس تخصیص داده ، و ده میلیون دالر دیگر را ریزف نموده و ۵ میلیون دالرسازمان صحی جهان (WHO ) درابتدا معاونت نمود. در مرزهای هرات با ایران تیم های صحی جابجا گردیده اند، اما مقامات محلی در آن ولایت که حالا این ویروس شیوع زیاد نموده می گویند این اقدامات کافی نیست. نظرمن این است که باید درمرزها و بنادرهرات مهاجرین از ایران اخراج می شوند یا داوطلبانه به کشور برگشت می کنند حدود ۱۴ روز دریک محل تعین شده قرنطین شوند. آنها بعدآ داخل شهرشوند چون به نظر من ما نمی توانیم با اطمنان تنها به تب سنج اکتفا کنیم به لحاظ اینکه این ویروس بعد از۱۴ روز می تواند علایم خود را نمایان کند.

پرسش : آیا این گونه برخورد با یکی ازجدی ترین بیماری ویروسی جهان خطرات و عواقب آن قابل تشویش و نگرانی نیست؟

پاسخ :‌ بلی در صورتی که مسوولین اقدامات لازم، وسایل و تجهیزات بهداشتی و امکانات تشخیصی را بیشتر نسازند درکشورهای جهان سوم و فقیرمثل افغانستان با همه گیری ویروس کووید ۱۹ خطرات جدی و عواقیب خطرناک در پیش خواهد بود.

پرسش : در صورت شیوع این بیماری به سایرمناطق آیا بیمارستان های کشور و نظام بهداشتی ما طرفیت تداوی و مراقبت از چه تعداد بیمار را دارد؟

پاسخ : قبل از اینکه ویروس کووید ۱۹ درکشورشیوع پیدا کند وزارت صحت عامه یک مرکز ۳۰ بستر را درشفاخانه انتانی کابل ایجاد نمود.همچنین یک مرکز تشخیصی دیگر درشفاخانه افغان چاپان ایجاد کرد. اکنون به اساس یک گزارش وزارت صحت عامه کشور تصمیم دارد ۱۲۰ بستر را در شفاخانه انتانی کابل و ۱۵۰ بستر را در شفاخانه جمهوریت کابل ایجاد نماید.

همچنان مراکزی در ولایات های هرات، بلخ ایجاد نموده اند. وزارت صحت عامه اعلام کرد که هم اکنون که این وزارت ظرفیت تشخیص۵۰ هزار نفر را دارا می باشد و می تواند معاینات تشخیصی انجام بدهد.

درصورت که مردم حفظ الصحه خود را مراعات نمایند و به توصیه وزارت صحت عامه کشور توجه کنند مشکل جدی نخواهد بود، اما در صورت عدم مراعات حفظ الصحه نتنها کشورما ، بلکه حتا کشورهای پیشرفته جهان هم به آسانی این ویروس را مهار کرده نخواهند توانست و از شیوع آن جلوگیری کنند چون این ویروس تا هنوز واکسن ویژه ندارد. به نظر بنده متاسفانه در کشور ما در قدم نخست هموطنان بخاطرعدم سواد و آگهی حاضر نخواهند شد که قرنطین شوند.

گزارشات حاکی ازآنست که در شهرهرات جهت قرنطین اشخاص مشکوک به ویروس کووید ۱۹ دوکتوران از سوی آن افراد‌ مورد لت و کوب قرار گرفته اند، و یا واسطه می نمایند تا قرنطین نشوند ویا هم از بستر فرار میکنند .

پرسش : برای جلوگیری از شیوع این بیماری آیا دولت توانایی قرنطین ، جداسازی ( ایزولاسیون) باشنده گان یک ولسوالی را دارد ؟

پاسخ : من فکرمی کنم در صورت همه گیری شدن این ویروس دولت قادر نخواهد بود اهالی یک ولسوالی را قرنطین نماید چون کشور ما فقیر و اقتصاد مردم ضعیف است و اجرا هر معاینات ۱۵۰۰ دالر هزینه دارد.

پرسش : در شبکه های اجتماعی و دوستانی همه روزه معجزه های درمانی وشیوه های درمان بیماری کرونا را به نشر می رسانند. از نظر ما و مسوولین امور بهداشتی جهان توصیه این « معجزه های » درمانی باعث گمراهی شده ، و با باور به اثرگزاری این معجزه ها رهنمایی ومشورت های کارشناسان امور بهداشتی نادیده گرفته میشود. نظر تانرا در این مورد خواهانیم.

پاسخ : با حرف شما دکتر محسن زاده عزیز کاملآ موافق هستم. با تآسف باید گفت درافغانستان اشخاص غیرمسلکی با معلومات غیرحقیقی و تایید ناشده از سوی سازمان بهداشتی جهان درمورد واکسن و یا درمان کووید ۱۹ مطالبی را به نشر می سپارند که غیرواقعی میباشند. چون ساخت یک واکسن به آزمایش و تحقیقات بیشتر نیاز دارد و امریکا قراراست که آزمایش واکسن ویروس کرونا را انجام بدهد و در حدود ۱۴ تا ۱۸ ماه به بازار عرضه نماید.

به عنوان آخرین پرسش : با آنکه رییس جمهور داکتراشرف غنی خواستار « بسیج ملی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا » درکشورشده است اما درنتیجه بحران گسترده سیاسی ، اقدامات گمراه کننده امنیتی ، بگومگو ها و معاملات ضد ملی و مردمی توجه مردم و نهاد های سیاسی از خطرات جدی و کشنده ویروس کرونا بدورنگهداشته شده است . شما منحیث کارشناس سیاسی و بهداشتی وظیفه سازمانهای سیاسی ، رسانه ها و شهروندان کشور را چگونه ارزیابی مینمایید؟

پاسخ : نباید حقیقت را کتمان نمود که جناب رییس جمهورغنی با وجود مشکلاتی که شما تذکر دادید دراین خصوص چندین مرتبه جلسات فوق العاده ای را در چند روز اخیر دایر نمود. بدبختانه چالش های سیاسی مبارزه با کرونا ویروس را به مشکل مواجه می سازد. با آنهم رییس جمهورغنی کمیته ایی را تحت ریاست وحید عمر، یکتن از مشاوران شان ایجاد نمود تا دربخش آگهی دهی به مردم ازشهرگرفته تا به ده فعالیت نموده ، و گزارش‌های روزمره درمورد ویروس کووید ۱۹ را به ریاست جمهوری ارایه نماید. البته تا اکنون سازمان های سیاسی دراین مورد کدام اعلامیه یا توجه ننمودند و قابل ذکراست که رسانه دراین خصوص فعالیت چشمگیر دارند. با تاسف قسمی قبلآ تذکر دادم شهروندان دراین مورد توجه آنچنانی ندارند و شماری این ویروس را به تمسخر گرفته ، و کسانی به دنبال خرافات روان بوده رهنمودهای صحی را مراعات نمی کنند.

دیدگاه حزب آبادی افغانستان دراین مورد روشن است. حزب به اعضای خود وباشنده گان کشور مشورت میدهد تا توصیه ها و رهنمود بهداشتی را جدی گرفته و درقسمت حفظ الصحه توجه خاص مبذول بدارند.

گفت و گوها ـ بامداد ۱/ ۲۰ـ ۱۷۰۳