درحاشیه انتخابات پارلمانی اسراییل:
کدام جناح برنده انتخابات پارلمانی اسراییل خواهد شد؟
اسراییل در حالی فردا صحنه انتخابات پارلمانی است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر کنونی اسراییل و بنی گنتز، رهبر ایتلاف آبی و سفید اصلی ترین رقبای کرسی صدارت به شمار می‌آیند. تا اواخر سال ۲۰۱۸ ترسایی به نظر می رسید نتانیاهو برای پیروزی مجدد در انتخابات پارلمانی و تثبیت جایگاه خود برای پنجمین بار پیاپی سختی چندانی پیشررو ندارد. اما ظهور گنتز در سپهر سیاسی اسراییل معادلات را برهم زد. این جنرال بازنشسته ۵۹ ساله که در خلال سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ ترسایی عالی ترین مقام نظامی اسراییل به حساب می آمد در ساختار ارتش اسراییل و نیز میان سایر ساکنان سرزمین‌های اشغالی از محبوبیت قابل توجهی برخوردار است. همراهی گنتز با موشه یعالون، وزیر دفاع پیشین که سال‌ها عضو حزب لیکود بوده و نیز جنرال گابی اشکنازی، عالی ترین فرمانده نظامی دولت از سال ۲۰۰۷ ـ ۲۰۱۱ نیز مزید بر علت شده و برخی از طرفداران حزب لیکود و جناح راست را به سوی ایتلاف جدید کشانده است. بدین ترتیب حزب لیکود که تا اواخر سال ۲۰۱۸ در بیشتر نظرسنجی‌ها با اختلافی نسبتاً فاحش (بین ۱۰ تا ۱۵ کرسی) از سایر رقبا جلو بود، ناگهان حضور یک رقیب سرسخت را کنار خود احساس کرد. اضافه شدن گنتز به کوران رقابت‌ها و سپس ایتلاف او با دو جنرال یادشده و یاییر لاپید ، رهبر حزب آینده باعث شد فاصله موجود با لیکود پر شده و دو رقیب اصلی در نظرسنجی‌ها بین ۲۶ تا ۳۲ کرسی در نوسان و رقابتی بسیار نزدیک قرار گیرند. البته برای تشکیل کابینه در اسراییل، یک جناح نیازمند دست‌کم ۶۱ کرسی است از آنجا که حد نصاب لازم جهت ورود به کِنِست تنها کسب ۲۵.۳ درصد کل آراست هیچ گاه احزاب بزرگ نتوانسته اند به تنهایی ۶۱ کرسی را اشغال کرده و دولت اکثریتی در اسراییل تشکیل دهند. بدین ترتیب احزاب بزرگ برای تشکیل دولت نیازمند ایتلاف با احزاب کوچک تر هستند و در صورت خودداری احزاب کوچک تر یک جناح از ایتلاف، کار حزب اول برای اینکه عهده دار قوه مجری شود به بن بست خواهد رسید.
با وجود رقابت نزدیک احزاب لیکود و آبی و سفید به نظر می رسد همچنان شانس نتانیاهو برای تشکیل کابینه آتی اسراییل بیش از گنتز باشد، این وضعیت ناشی از چند عامل اصلی استږ
اولاً انسجام نسبی احزاب جناح راست اسراییل، از جمله احزاب شاص، ایتلاف متحد احزاب راست، حزب راست جدید و نهایتاً حزب یهودیت متحد توراه است که در کِنِست بیستم اسراییل ۲۱ کرسی را در اختیار دارند و صراحتاً اعلام کرده اند که تنها با نتانیاهو حاضر به ایتلاف هستند. بدین ترتیب چنانچه حزب لیکود ۳۰ کرسی کنونی را حفظ کند و احزاب یادشده نیز ارقام مشابهی داشته باشند نتانیاهو برای نخست وزیری تنها به ۱۱ کرسی دیگر نیاز خواهد داشت. همچنین سیاست خارجی دونالد ترامپ، در شرق میانه نیز با برداشتن گام هایی عجیب چندین پاس گل طلایی به نتانیاهو داده و باعث شده پرونده اعلام جرم علیه وی عملاً درسایه دستاوردهایی نظیر به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسراییل از سوی واشنگتن و انتقال سفارت امریکا به این شهر، به رسمیت‌شناحتن حاکمیت تل‌آویو بر گولان اشغالی، ترسیم افق‌های توافق معامله قرن و اعمال فشار زیاد بر فلسطینی‌ها برای پذیرفتن شرایط تحمیل‌شده قرار گیرد.
از سوی دیگر بجز ایتلاف آبی و سفید که بزرگترین تشکیلات مخالف نتانیاهو و جناح میانه به حساب می‌آید، سایر احزاب چپ‌گرای اسراییل نیز در وضعیت بدی قرار دارند و برخلاف جناح راست، انسجام اندکی میان آن‌ها به وجود آمده است.
احزابی نظیر حزب کارگر که پس از انحلال «اتحادیه صهیونیستی» و اعلام کناره گیری موتلف آن (حزب هاتنوعاه) از رقابت‌ها در نظرسنجی‌های عمده تقریبا ۱۰ کرسی خود را از دست داده‌است و حزب مرتص نیز که در میان احزاب اسراییلی نزدیک ترین مواضع به فلسطینی‌ها را دارد نیز احتمالاً در بهترین حالت می‌تواند از ۵ کرسی خود دفاع کند. از سوی دیگر اما دو ایتلاف عربی «خداش - تعال» و «رع - بلد» نیز که از دل « فهرست مشترک اعراب » بیرون آمده‌اند در خوش‌بینانه ترین نظرسنجی‌ها ۱ یا ۲ کرسی از ۱۳ کرسی فعلی خود را از دست خواهند داد. همچنین گنتز اعلام کرده حاضر به ایتلاف با احزاب عربی نیست و احزاب عربی نیز چندان تمایلی به ورود به دولت نشان نداده‌اند در چنین شرایطی به نظر می رسد تعداد کرسی‌های ایتلاف جناح میانه و چپ روی‌هم رفته از ۴۵ کرسی فراتر نرود. حتا اگر احزاب عربی نیز حاضر به ایتلاف با گنتز و لاپید شوند شمار کرسی‌های جناح میانه رو پایین تر از ۶۰ کرسی باقی خواهد ماند. البته در صورتی که نتایج غالب در نظرسنجی‌ها در انتخابات نیز تکرار شوند، چندانکه بسیاری از نظرسنجی‌ها در مقطع پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ از پیروزی اتحادیه صهیونیستی بر حزب لیکود خبر می داد، اما لیکود موفق شد ۶ کرسی بیشتر از اتحادیه بدست آورد.
با این وجود بجز دو جناح راست و سنتریست، گروه سومی نیز در میان احزاب اسراییلی وجود دارد که می تواند تاثیر قابل توجهی بر نتیجه انتخابات داشته باشد؛ این گروه چند حزبی هستند که اعلام کرده‌اند حاضرند با هر یک از دو رقیب در صورتی که جایگاه بهتری پیشنهاد کنند وارد ایتلاف شوند؛ این احزاب عبارتند از ۳ حزب کولانو به رهبری موشه کلخون، حزب هویت به رهبری موشه فیلگین و حزب پل به رهبری اورلی لوی. از آنجا که دو حزب کولانو و هویت از نظر مرام ایدیولوژیک به جناح راست تعلق دارند، در صورتی که گنتز و هم پیمانانش بتوانند آن‌ها را راضی به ایتلاف کنند بخشی از رای جناح راست از این جناح جدا خواهد شد و لذا نباید تصور کرد که نتانیاهو از اکنون مجدداً پیروز انتخابات است. در واقع حتا اگر حزب لیکود یا ایتلاف آبی و سفید موفق به کسب جایگاه نخست در انتخابات شوند، ممکن است نتوانند کابینه آتی اسراییل را تشکیل دهند، زیرا همان طور که پیش تر اشاره کردیم تشکیل کابینه درگرو حمایت احزاب کوچک تر است. در سال ۲۰۰۹ که حزب کادیما به رهبری تزپی لیونی موفق به کسب جایگاه نخست در انتخابات شده بود، به دلیل عدم حمایت احزاب کوچک‌تر نتوانست ۶۱ کرسی لازم برای تشکیل کابینه را به دست بیاورد و لذا پس از حدود یک ماه رییس جمهور این کشور رهبر حزب دوم (یعنی نتانیاهو را) مامور تشکیل کابینه کرد. نتانیاهو موفق به ایتلاف با احزاب کوچک تر شد و از آن زمان در قدرت باقی مانده است. حزب اسراییل خانه ما به رهبری آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع پیشین نیز که در اواخر سال ۲۰۱۸ از ایتلاف نتانیاهو خارج شد، برخلاف رویه پیشینش این بار خود را مقید به ایتلاف با نتانیاهو نکرده ولی بعید به نظر می رسد بتواند بجز نتانیاهو با کسی وارد ایتلاف شود.
جمع‌بندی
هنوز به طور قطع نمی توان هیچ یک از دو رقیب اصلی را نخست وزیر آینده اسراییل دانست و همان طور که گفته شد چند وچون رقابت یا تعامل با احزاب کوچک تر تعیین خواهد کرد که چه کسی نخست وزیر آتی دولت خواهد بود. از سوی دیگر به نظر می رسد چه نتانیاهو مامور تشکیل دولت جدید اسراییل باشد و چه بنی گنتز، کابینه آتی اسراییل اپوزیسیون بسیار قدرتمندی درون کِنِست خواهد داشت. همچنین با توجه به دیدگاه‌هایی که از سوی هر دو گروه درباره صلح با فلسطینی ها ابراز شده به نظر می رسد هم نتانیاهو و هم گنتز موافق راهکار دو کشوری نیستند و مایل به پیگیری ایده «کشورِ واحدِ دوملیتی» هستند که طبیعتاً در الگو مورد نظر ایتلاف میانه، حقوق بیشتری برای اعراب در نظر می گیرد؛ بنابراین نمی‌توان انتظار صلح بر اساس تشکیل دو دولت مستقل را از هیچ یک از دو رقیب اصلی این انتخابات داشت. / همدلی
Foto: Kleinezeitung
بامداد ـ سیاسی ـ ۲/ ۱۹ـ ۰۸۰۴
یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است