« بهار ترکی » در استانبول
اعتراضات با سرعت خیره‌کننده‌ای به چند شهر دیگر مانند «انقره»، «ازمیر»،
« قونیه» و « بودروم » گسترش یافت.
جرقه آغازین اعتراض‌های دو روز گذشته در استانبول، تخریب پارکی در میدان « تقسیم » و ساخت یک مجتمع تجاری به‌جای آن بود. معترضان از چهار روز پیش در پارک « قزی» در حاشیه میدان تقسیم درمرکز استانبول تحصن کرده‌اند. آنها از برنامه ساخت وساز در اطراف این میدان، خشمگین هستند.
شعار این گروه چند صدنفره « تقسیم را اشغال کنید » است؛ الهام‌گرفته از جنبش «وال‌استریت». این بهانه به خودی خود برای تظاهراتی به این بزرگی کافی است. فراموش نکنیم انگیزه اولیه جنبش اعتراضی می۱۹۶۸ در پاریس و سایر شهرهای اروپا نیز چیز مشابهی بود: مبارزه برای متوقف کردن شاهراه ساحل غربی و جلوگیری از نابودی محله‌های قدیمی به دلیل ساختن آسمانخراش‌هایی همچون« پالاس دیتالی » و «مونپارس». تظاهرات در روز جمعه پس از آن به خشونت کشیده شد که پولیس ضدشورش به متحصنان، حمله کرد. اعتراضات با سرعت خیره‌کننده‌ای به چند شهر دیگر مانند «انقره»، «ازمیر»، « قونیه» و « بودروم » گسترش یافت.
به همین سرعت سوسیالیست‌ها، اتحادیه‌های کارگری، اعضای احزاب مخالف و حتا گروه معروف به « مسلمانان ضد کاپیتالیسم » به اعتراضات پیوستند. با این حال در ماه‌های اخیر جامعه ترکیه از یکسو به واسطه سیاست‌های حزب حاکم، که مردم آن را حمله مستقیم به زنده گی خصوصی می‌دانند و ازسوی دیگرسرکوب فعالان کارگری و رسانه‌ها، به شدت ملتهب و آماده اعتراض بود. چند خربوزه ای که اردوغان با یک دست خود برداشته است او را به دالانی هدایت کرده است که امکان دارد برنامه‌های آینده او را برای تصدی پست ریاست‌جمهوری زیر سوال ببرد. سیاست خارجی « حزب عدالت و توسعه » که تا پیش از داستان‌های سوریه به صفررساندن مشکلات منطقه‌ای با همسایگان بود هم‌اینک در عرصه اجرا به نقطه جوش رسیده و سوریه پاشنه آشیل حزب حاکم در ترکیه شده است.
اردوغان می‌خواهد بمب‌گذاری در« ریحانلی » را به گردن مهمترین حزب مخالف خود یعنی حزب جمهوریخواه خلق بیندازد. در مقابل کمال کلیچداراغلو می‌گوید که آماده زندان رفتن است و ازحرف‌های خود بازنمی‌گردد. او می‌گوید که نخست وزیر ترکیه دست در دستان تروریست‌های مخالف اسد دارد. حزب او که ماه پیش به دیدار اسد رفته بود دولت اردوغان را به صرافت انداخت تا از حزب جمهوریخواه خلق به جرم اقدام علیه امنیت ملی شکایت کند. این در حالی است که قانون تازه‌ای که او قصد به تصویب رساندن آن را دارد صدای سکولارهای این کشور را درآورده است.
او لایحه‌ای به نام « بیماری روح » که محدودیت‌های استفاده از الکل دارد را به دست عبدالله گل سپرده است تا تبدیل به قانون کند. این قانون هم‌اکنون با ایرادهایی که صورت گرفته است زیردست رییس جمهوری ترکیه معطل مانده است. براساس این قانون فروش مشروبات الکلی از ساعت شش بعدازظهر به بعد ممنوع خواهد شد. مخالفان می‌گویند که اردوغان نیز به همان راهی می‌رود که سکولارهای این کشور پیش از این رفته اند. آنها با ادله مداخله در امور شخصی افراد به مخالفت با این قانون برخاسته اند. از سوی دیگر تضاد شدید میان دولت و جنبش چپ و رادیکال ترکیه، با قدغن کردن تجمع اول می امسال در میدان تقسیم بار دیگر خود را نشان داد.
در نتیجه حمله خشونت‌آمیز پلیس به معترضان در آن روز، صدها نفر زخمی شدند و نگرانی جامعه از حکومت کنونی و قدرت‌گیری نهاد پلیس تحت حاکمیت حزب عدالت و توسعه، افزایش یافت. ۱۰ روز بعد از درگیری‌های روز جهانی کارگر، مردم ترکیه با یکی از خونین‌ترین اتفاقات تاریخ خود روبه‌رو شدند: انفجار شهر ریحانلی، صدها نفر کشته بر جای گذاشت و دولت به‌جای پاسخگویی به مردم، خبررسانی درباره این اتفاق را برای ۴۸ ساعت قدغن کرد. دولت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان نشان داد که با وجود انتقادهایی که از سرکوبگری دولت سوریه می‌کند، خود نیز اگر لازم بداند، برای انداختن پلیس با انواع ابزارهای سرکوب به جان مردم کشورش، کم نخواهد گذاشت.
پلیس ترکیه با گاز اشک‌آور، آب پرفشار و اسپری مرچ به معترضان حمله کرد که به گزارش رویترز تا دیروز دست‌کم ۶۳ نفر بازداشت و چندین نفر دیگر زخمی شده‌اند*. در جریان حمله پلیس ضدشورش، تا دیروز به گزارش روزنامه «حریت» که از منتقدان دولت اردوغان است، گزارش داده که هفت نفر از مجروحان، صدمه جدی دیده‌اند از جمله یک نماینده مجلس حامی کردها و یکی از عکاسان خبرگزاری رویترز زخمی شده‌اند. عفو بین‌الملل نسبت به استفاده از گاز اشک‌آور توسط پلیس ترکیه ابراز نگرانی کرد.**
وزیر کشور ترکیه نیز متعهد شد که درباره استفاده بی‌دلیل پلیس از گاز اشک آور تحقیق کند. این درحالی است که اردوغان در نخستین واکنش معترضان را به سیاسی‌کاری و تلاش برای محقق کردن اهداف برنامه ریزی‌شده خود متهم کرد. به گزارش اسکای‌نیوز عربی، او گفت: « برخی گروه‌ها با سیاه نمایی و جنجال رسانه‌ای سعی دارند دولت را خراب کنند.» او افزود: «هدف ما توسعه استانبول است و با هر قیمتی این هدف را محقق می‌کنیم. »
اعتراضات از کجا آغاز شد؟
این اعتراضات در هفته گذشته در پی طرح توسعه جدید دولت در پارک گزی آغاز شد و رفته‌رفته تبدیل به تظاهراتی گسترده شد. مظاهره کننده گان می‌گویند که نمی‌خواهند درختان این منطقه قطع شود و مخالف طرح دولت هستند. خبرنگاران گزارش داده‌اند، آنچه در ابتدا یک اعتراض زیست‌محیطی در استانبول بود، به تظاهراتی علیه دولت تبدیل شد. حامیان محیط زیست ابتدا این اعتراض‌ها را راه انداختند اما بعدا سوسیالیست‌ها، اتحادیه‌های کارگری، اعضای احزاب مخالف و حتا گروه معروف به مسلمانان ضدکاپیتالیسم به این گروه پیوستند. هدف این برنامه اعتراض‌برانگیز برای نوسازی میدان تقسیم، تسهیل رفت و آمد در اطراف این منطقه اعلام شده اما به اینجا ختم نمی‌شود. این طرح همچنین شامل احداث یک مرکز خرید به جای پارک قزی است. مخالفان این طرح می‌گویند این پارک بخشی از فضای سبز محدود باقی‌مانده در مرکز استانبول است. با این وجود نخست‌وزیر ترکیه تاکید کرده که مصمم است این طرح بحث‌برانگیز را در استانبول اجرا کند.
ناآرامی در حال رشد
کمال کلیچداراوغلو، رهبر اصلی مخالفان دولت ترکیه و رجب طیب اردوغان، این وضعیت را مورد انتقاد قرار دادند و خواهان عقب نشینی پلیس از منطقه و خواهان تن دادن به خواسته مردم شده‌اند. حسین آتای، والی استانبول نیز پیش از آغاز طرح توسعه از آن انتقاد کرده بود. با این حال این نوع ناآرامی‌ها نشان‌دهنده آن است که دولت اردوغان رفته رفته با نارضایتی‌هایی روبه رو خواهد بود و این ناآرامی‌ها و اعتراضات رو به رشد است. دلایل این نارضایتی‌ها را به طور کلی می‌توان سیاست‌هایی دانست که دولت در ماه‌های اخیر اعمال کرده است، از جمله آن می‌توان مواضعی که دولت ترکیه در قبال بحران سوریه گرفته است و همچنین محدودیت‌های اجتماعی و قانون‌هایی دانست که مردم ترکیه را به اعتراض علیه دولت اردوغان وا داشته است. با این حال باید یادآور شد که ترکیه در دهه گذشته به رهبری اردوغان به موقعیت‌های بسیار زیادی دست یافته است و جایگاه این کشور را در دنیا بسیار ارتقا داده و اکنون که قاره اروپا با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، اما ترکیه تا جایی که توانسته است خود را از این بحران به دور نگه داشته و آن را تبدیل به فرصتی برای ارتقای جایگاه خود کرده و همچنین از زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه درآمد سرانه این کشور ۳ برابر شده و واحد پولی این کشور رشد بسیاری داشته است. اما اردوغان حتا با شرایط فعلی نیز می‌تواند محبوب ترین سیاستمدار در طول تاریخ ترکیه پس از آتاتورک باشد که این کشور را از دل امپراتوری از هم پاشیده عثمانی در ۹۰ سال پیش به بیرون آورد.
صدای مردم
* مقامات رسمی ترکیه امروز رقم زخمی ها را ۷۹ تن اعلان کردند ـ بامداد
**همین امروز روزنامه حریت انلاین از قول وزیر داخله ترکیه موامر گیولر (Muammer Güler ) نوشت که به تعداد ۹۳۹ اعتراض کننده در ۴۸ ولایت ترکیه زندانی شدند ـ بامداد