بررسی ابعاد مختلف کاهش کمک مالی امریکا به پناه جویان فلسطینی
روز گذشته ایالات متحده امریکا اعلام کرد تا اطلاع ثانی نیمی از کمک های خود به آواره گان فلسطینی را متوقف خواهد کرد. در واقع قرار بود ایالات متحده امریکا مبلغ ١٢٥ میلیون دلار به سازمان امداد پناه جویان فلسطینی، وابسته به سازمان ملل متحد، کمک کند که روز گذشته تنها به پرداخت ٦٠ میلیون دلار آن اکتفا کرد. سازمان امداد پناه جویان فلسطینی در زمینه تامین کمک های بشردوستانه، آموزشی، خدمات اجتماعی و مراقبت های پزشکی به پناه جویان فلسطینی در کرانه باختری، نوار غزه، اردن و لبنان فعالیت دارد. گفته می شود این سازمان نقش مهمی در حفظ ثبات و امنیت در منطقه ایفا می کند و هرگونه اخلال در خدمات رسانی آن با ایجاد نارضایتی و ناآرامی در اردوگاه‌های آواره گان، می تواند امنیت و ثبات در منطقه را تحت الشعاع قرار دهد.
ترامپ از حرف تا عمل
درحالی که بسیاری از فعالان حقوق بشری و چهره های سیاسی از انگیزه های سیاسی این تصمیم امریکا سخن گفته اند، هیتر نایورت، سخن گوی وزارت خارجه امریکا، مدعی شده این اقدام هیچ ارتباطی با وادارکردن فلسطینیان برای حضور در مذاکرات صلح یا محکوم شدن تصمیم ترامپ برای به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسراییل از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد ندارد. ترامپ در حالی از تلاش برای حل مناقشه اسراییلی- فلسطینی دم می زند که تصمیم او برای به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسراییل، بی طرفی این کشور را نزد فلسطینیان به شدت زیر سوال برده است. در پاسخ به همین تصمیم بود که محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، اعلام کرد هیچ طرحی را از سوی امریکا برای صلح در خاورمیانه نخواهد پذیرفت.
در واکنش به این مساله، حدود دو هفته پیش ترامپ تهدید کرد در صورت بازنگشتن فلسطینی ها به مذاکرات صلح با اسراییل، کمک های امریکا را به فلسطین متوقف خواهد کرد. در اوایل ماه جاری نیز رییس جمهور امریکا در توییتی در همین رابطه نوشت ایالات متحده امریکا در قبال صدها میلیون دلار کمک، هیچ قدردانی و احترامی از فلسطینی‌ها ندیده است. با این تفاسیر، به نظر می رسد نمی توان در انگیزه‌های سیاسی این اقدام تردید کرد. امریکا به عنوان بزرگ ترین حامی مالی سازمان امداد پناه جویان فلسطینی، حدود یک سوم بودجه این سازمان را تامین می کند و به تنهایی در سال ٢٠١٦ ترسایی ٣٣٥ میلیون دلار به این سازمان کمک کرده است. در واقع تعلیق نیمی از کمک های مالی امریکا، هرچند باعث توقف فعالیت این سازمان نخواهد شد، اما دامنه فعالیت آن را به حداقل خواهد رساند.
خوشحالی بی دلیل اسراییل
این اقدام که از سوی فلسطینیان و بسیاری از نهادهای حقوق بشری محکوم شده است، تمجید اسراییل را به دنبال داشته است. دنی دنون، سفیر اسراییل در سازمان ملل متحد، با اشاره به سواستفاده این سازمان از کمک‌های انسان دوستانه جامعه جهانی، این سازمان را به تبلیغات ضداسراییلی متهم کرده است. این سازمان پیش تر نیز بارها از سوی اسراییل به این متهم شده بود که امکانات خود را در اختیار گروه‌های شبه نظامی فلسطینی قرار می دهد. البته اسراییلی‌ها درحالی لب به تمجید از این اقدام امریکا گشوده‌اند که پیآمدهای احتمالی این اقدام بیش از هرکشوری دامن خود اسراییل را خواهد گرفت. در همین رابطه، جرمی بن امی، از گروه لیبرال یهودی امریکایی به نام «جی استریت»، نیز قطع کمک های مالی امریکا به فلسطینی‌ها را تهدیدی مستقیم علیه امنیت و رفاه اسراییل می داند. درواقع انتفاضه اول و دوم و همچنین جنبش های فتح و حماس، از دل همین اردوگاه‌ها سربرآورده‌اند که فقیرترین و محروم ترین اقشار مردم فلسطین را در خود جای داده‌اند. طبق گفته جان اگلند، مدیرکل شورای پناه جویان ناروی، آموزش و تحصیل صدها هزار کودک پناه جوی فلسطینی به این کمک ها وابسته است. صلاح عجمره، یک پناه جوی فلسطینی که در اردوگاه آیدا در نوار غزه زنده گی می کند، به الجزیره گفته در صورت توقف کمک ها و خدمات، وقوع یک انقلاب دور از انتظار نخواهد بود.
مقامات سازمان ملل متحد و گروه‌های حامی پناه جویان نیز به درستی درخصوص تاثیر انسانی و پیامد های قطع این کمک ها ابراز نگرانی کرده‌اند. آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، در یک نشست خبری با اشاره به اینکه « سازمان امداد پناه جویان فلسطینی نه یک سازمان فلسطینی، بلکه نهادی متعلق به سازمان ملل متحد است »، بر نقش این سازمان در حفظ ثبات و امنیت، از جمله برای خود اسراییلی‌ها صحه گذاشت. کنت راث، مدیر اجراییه دیده بان حقوق‌بشر، نیز در توییتی این اقدام واشنگتن را « گروه کشی سیاسی با نیازهای انسانی کودکان فلسطینی» خوانده است. حنان اشراوی، عضو کمیته اجراییه سازمان آزادی بخش فلسطین، نیز این اقدام را هدف قراردادن آسیب پذیرترین قشر از مردم فلسطین توصیف کرده است.
ترکیه علیه رجزخوانی ترامپ
البته امریکا این انتقادات را بی پاسخ نگذاشته است. طبق گفته سخن گوی وزارت خارجه، این کاهش کمک قطعی نبوده و فقط پرداخت آن تا اطلاع ثانوی به تعویق خواهد افتاد. او در ادامه، علت این امر را علاقه ایالات متحده امریکا به انجام برخی بازنگری‌ها و اصلاحات در نحوه عملکرد این سازمان دانسته است. با این‌حال تا اکنون هیچ جزییاتی درباره اصلاحات مورد نظر دولت امریکا عنوان نشده است. سخن گوی وزارت امور خارجه امریکا همچنین خاطرنشان کرد که واشنگتن از افزایش کمک های دیگر کشورها به این سازمان استقبال می کند. در همین رابطه یکی از مقامات دولت ترامپ به رویترز گفته است: « الان زمان آن رسیده که دیگر کشورها... قدم جلو بگذارند و سهم خود را در جهت افزایش امنیت و ثبات در منطقه ایفا کنند ». به نظر، امریکا با این اقدام می‌خواهد به نوعی قدرت اقتصادی و نقش خود در مناقشه فلسطینی- اسراییلی را به رخ دیگر کشورها بکشد. ترکیه که درحال حاضر رابطه چندان گرمی با ایالات متحده امریکا ندارد، به نظر اولین کشوری است که این چالش دولت ترامپ را پذیرفته است. وزارت خارجه ترکیه با اعلام اینکه این گونه اقدامات، به ثبات در منطقه لطمه می زند، از تصمیم انقره برای افزایش کمک به این سازمان خبر داده است.
پناه جویان فلسطینی قربانی « نخست امریکا »
هرچند کاهش کمک های نقدی به سازمان امداد پناه جویان فلسطینی بدون تردید از بده بستان های پنهان و آشکار دولت امریکا و لابی‌های یهودی- اسراییلی در این کشور سرچشمه می گیرد، اما به نظر، این تمام ماجرا نیست. ترامپ از همان زمان تبلیغات انتخاباتی‌اش، شعار «نخست امریکا» و حمایت از تولید داخلی را در بوق و کرنا کرده بود و به نظر، کاهش کمک های مالی به کشورهای درحال توسعه در راستای همین چرخش به داخل ترامپ است که خروج این کشور از معاهدات بین‌المللی، از جمله توافق آب‌وهوایی پاریس و معاهده ترنس پسفیک را به دنبال داشته است. طبق گزارش « فارن پالسی »، در لایحه بودجه دولت ترامپ برای سال ٢٠١٨ ترسایی به کاهش ٣٠ درصدی کمک های امریکا به کشورهای درحال توسعه اشاره شده بود. به نظر، کاهش کمک مالی به سازمان امداد پناه جویان فلسطینی اولین گام در جهت عملی کردن طرح کلان کاهش کمک های مستقیم خارجی امریکا باشد. او در دوران تبلیغات انتخاباتی نیز بارها وعده قطع کمک های خارجی به کشورهایی که از امریکا نفرت دارند را داده بود. /sharq
بامداد ـ سیاسی ـ ۴/ ۱۸ـ ۱۸۰۱