جنبش های ضد سرمایه داری و نشست « جی ٢٠» در هامبورگ

 

مسولان دومین شهر بزرگ المان یعنی هامبورگ، خود را برای میزبانی سران ٢٠ کشور جهان در قالب نشست  دو‌ روزه «جی ٢٠ »  که هفتم و هشتم  جولای برگزار می‌ شود، آماده می‌ کنند. هم‌ زمان معترضان نیز از سراسر اروپا خود را به این شهر می ‌رسانند تا صدای اعتراض خود را به گوش رهبران جهان برسانند. از دیگر سو، در شرایطی که دونالد ترامپ، رییس‌ جمهور امریکا، مواضع تند ‌و‌تیزی علیه موضوع  گرمایش  زمین و تجارت آزاد اتخاذ کرده است. انتخاب هامبورگ به‌ عنوان یک شهر بندری متمول  و به‌ عنوان ساحل امن تجارت آزاد، پیام روشنی را به حاضران در این نشست مخابره می ‌کند. هامبورگ که شماری از دفاتر اصلی غول‌ های صنعتی از قبیل ایرباس و یونیلور را در خود جای داده است، نماد استقامت برای المانی‌هاست. این شهر که در جریان جنگ جهانی دوم به‌ سختی از سوی نیروهای متحدین بمباران شد، توانست بار دیگر در قامت یک مرکز اقتصادی و فرهنگی سر برآورد. البته تاریخ دیرینه این شهر در اعتراض‌های ضد سرمایه‌ داری  و راهپیمایی‌های عظیم روز کارگر، شرایط را برای نیروهای امنیتی و پولیس دشوار می ‌کند که علاوه بر هامبورگی‌ها، وظیفه کنترول معترضانی از سراسر اروپا را دارند.


« جی ٢٠»  دو نگاه

گروه «جی ٢٠» همان‌طور که از نامش پیداست، ترکیبی است  از ٢٠ کشور برتر صنعتی  و اقتصادهای نوظهور که در مجموع،  ٨٥ درصد از تولید ناخالص جهان و دوسوم جمعیت جهان را در اختیار دارند. ١٨ سال از اولین‌ باری که نشست « جی ٢٠»  در سال ١٩٩٩ترسایی  در برلین و در سطح وزرای مالیه برگزار شد، می ‌گذرد؛ اما بعد از بحران مالی جهانی در سال ٢٠٠٨، « جی ٢٠» به نشستی سالانه و در سطح سران کشورها بدل شد. در کنار حضور کشورهایی مانند فرانسه ، کانادا ، ایتالیا، هند و روسیه، شاید کمتر کسی انتظار عضویت کشورهایی مانند مکسیکو ، عربستان، اندونزیا و افریقای جنوبی را در این نشست داشته باشد؛ کشورهایی که در مقام اقتصاد های نوظهور در این نشست حضور دارند. بااین ‌حال، در نگاه مردم به نشست « جی ٢٠» ، شکاف معناداری وجود دارد؛ برای عده‌ای، « جی ٢٠» نشستی است بین رهبران جهان که قصد چاره‌اندیشی برای مشکلات این کره خاکی را دارند. برای برخی دیگر، این ها سودجویانی سرمایه‌ دار هستند که قصد دارند با تقسیم منابع جهانی و سیاست ‌گذاری‌های منفعت ‌طلبانه، استیلای جهانی خود را گسترش دهند. با‌این‌ حال، آنچه مجاری رسمی می‌ گویند، این است که قرار است رهبران ٢٠ قدرت اقتصادی جهان، برای تبادل نظر درباره مسایلی مانند چگونگی دستیابی به رشد پایدار در افریقا، توانمند سازی اقتصادی زنان و ایجاد اشتغال در هامبورگ گرد هم بیایند.  البته مشخص نیست رشد پایدار در افریقا و مقابله با بی‌کاری چگونه قرار است محقق شود، وقتی تا سال ٢٠٣٠ ترسای  از هر ١٠ کودک افریقایی  ، تنها یک نفر به مهارت‌ های آموزش متوسطه دست خواهد یافت. به نظر تا‌ زمانی‌ که عدالت آموزشی برقرار نشود، سرمایه ‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌ها عملا راه به جایی نخواهد برد؛ آن‌هم در جهانی که هر روزه به ‌واسطه ماشینی ‌شدن فرایندهای تولید، نیاز به استخدام کارگران غیرماهر کمتر و کمتر می ‌شود. البته گفته می‌شود آنگلا میرکل علاوه بر مباحث یادشده در بالا، قرار است مقولاتی مانند تجارت آزاد، سیاست‌های مهاجرتی و توافق آب ‌و‌هوایی را پیش بکشد که می تواند آتش جنگ میان او و ترامپ را شعله‌ ور کند.

ترامپ پیش ‌تر با اعتراض به تراز مثبت تجاری المان با امریکا، المانی‌ها را در تجارت بسیار بد توصیف کرده بود. میرکل نیز بعد از نشست « جی ٨ » در ایتالیا  گفته بود زمان آن رسیده اروپا به خود تکیه کند. از‌ حاشیه‌های جذاب دیگر این نشست، می ‌توان به اولین دیدار رو‌در‌روی ترامپ با پوتین اشاره کرد. بحث دخالت روس‌ها در انتخابات ریاست ‌جمهوری امریکا نیز در کانون انتقادات مخالفان ترامپ قرار دارد و همین مساله به این دیدار اهمیتی دوچندان می‌ بخشد.


ترس  از  تکرار  جنوا
برگزاری راهپیمایی‌های اعتراضی هم ‌زمان با چنین نشست‌هایی، اتفاق تازه‌ای نیست؛ اما این‌ بار تصمیم برای برگزاری این نشست در یک شهر شلوغ و پرجمعیت با پیشینه جنبش اعتراضی، فرصتی مغتنم را در اختیار معترضان قرار خواهد داد. البته این‌ بار، کلید درگیری‌ها به نظر خیلی زودتر از آنچه انتظار می ‌رفت، خورده است. یکشنبه‌ شب هامبورگ شاهد اولین صحنه‌های درگیری میان معترضان و نیروهای پولیس بر سر محل اقامت ‌شان در یکی از پارک ‌های شهر بود. در واقع این درگیری زمانی به وقوع پیوست که نیروهای پولیس هامبورگ در تلاش برای جمع ‌آوری یک کمپ اسکان معترضان در یکی از پارک‌ های این شهر بودند. به نظر این پیش ‌درآمدی است بر هفته سخت و پردرد سر نیروهای پولیس هامبورگ.

برگزاری این نشست در شهر پر بیرو بار و پرجمعیتی مانند هامبورگ، بعد از حوادث وحشتناک جنوا، برای خود ماموران امنیتی و پولیس نیز جای سوال دارد. در جریان برگزاری نشست « جی ٨ » سال ٢٠٠١ در جنوا که از‌قضا یک شهر بندری در ایتالیا بود، درگیری میان نیروهای پولیس و حدود ٢٠٠‌هزار معترض، به مرگ کارلوس جوییلانی، معترض ایتالیایی ضد جهانی ‌شدن، انجامید. هرچند طبق برآوردهای صورت ‌گرفته، تعداد معترضان حاضر در هامبورگ به اندازه سال ٢٠٠١ ترسایی نخواهد بود؛ اما حضور چهره‌هایی مانند  دونالد ترامپ، ولادیمیر پوتین  و رجب طیب اردوغان، رییس‌ جمهور ترکیه، می‌ تواند به انگیزه‌ای برای حضور بیشتر معترضان بدل شود. رفتار محافظان اردوغان با معترضان در جریان سفر او به واشنگتن، خشم بسیاری از فعالان سیاسی را برانگیخت. رییس ‌پولیس هامبورگ در همین رابطه گفته است چنین رفتارهایی را از سوی محافظان مقامات تحمل نخواهد کرد.


اعتراض‌های خلاقانه
برآورد می‌ شود در سه راهپیمایی اعتراضی که تا اکنون از سوی گروه‌های ضد فاشیست، چپ‌ ، فمینیست و کُرد برگزار شده است، بیش از صد ‌هزار نفر شرکت کرده باشند. همین مساله باعث شده پولیس، برگزاری هرگونه تجمع را در شعاع ٣٨‌کیلومتری محل برگزاری نشست، ممنوع اعلام کند. بنا بر گزارش  دویچه ‌وله ، هامبورگ شبیه یک قلعه شده است. دو ناحیه امنیتی در اطراف محل برگزای نشست « جی ٢٠» ایجاد شده است و این مساله روال عادی زنده گی مردمان ساکن در آن مناطق را تغییر داده است. آنها برای عبور‌و ‌مرور باید کارت شناسایی ارایه دهند. بسیاری از مغازه‌ها تا پایان این نشست بسته خواهند ماند و مدارس ابتدایی در روز‌های هفتم  و هشتم  جولای تعطیل خواهند بود.
با این‌حال، معترضان قصد دارند با توسل به روش‌های خلاقانه، ازجمله برگزاری مسابقات ورزشی و نمایش  فیلم در فضای باز، مسیر دسترسی به محل برگزاری نشست را مسدود کنند. البته طبق گفته مقامات، مسدودکردن مسیر حرکت مقامات سیاسی می ‌تواند خطراتی جانی برای معترضان در بر داشته باشد؛ زیرا نیروهای امنیتی هرگونه  سد مسیر را وضعیت اضطراری دانسته  و اجازه توقف موتر را نخواهند داد. در یکی دیگر از شیوه‌های خلاقانه اعتراض فعالان ضد سرمایه‌ داری، قرار است ‌هزار نفر که سر‌ تا پای خود را گلی کرده‌اند، مانند زامبی‌ها  در خیابان‌های هامبورگ گردش نمایند . در میانه  آشوب و هرج‌ ومرجی که هامبورگ را در این چند روز فرا گرفته، به نظر « جی ٢٠» با تعطیل ‌کردن مدارس ابتدایی، حداقل دانش‌آموزان هامبورگی را خوشحال خواهد کرد.

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۱۷ـ۰۶۰۷


یادداشت بامداد :
براساس گزارش رسانه های بین المللی بیش از ۱۰هزار نفر یکشنبه ۲ جولای  در نخستین تظاهرات مربوط به نشست سران گروه ۲۰ در هامبورگ گرد هم آمدند. تظاهرکننده گان که با شعار « موج اعتراض به جی‌۲۰ »  به فراخوان سندیکاها، سازمان‌های زیست‌ محیطی  و برخی احزاب پاسخ مثبت داده بودند خواستار تعهد بیشتر برای حفاظت از آب و هوا و رعایت بیشتر عدالت در روند جهانی ‌شدن شدند.
پولیس می‌ گوید، تظاهرات « کاملا مسالمت‌‌آمیز»  برگزار شد و حضور خانواده‌ها، کودکان، جوانان و افراد مسن در آن چشمگیر بود. بسیاری پرچم‌ها و پلاکاردهایی با این مضامین در دست داشتند: « دموکراسی اکنون » و « استفاده از زغال‌ سنگ را پایان دهید.»