«حلـب» اولین آزمـون روسـی ترامـپ
Foto: AP/Hassan Ammar
اسوشیتدپرس
به دست گرفتن کنترول حلب به دست نیروهای دولتی سوری اولین محک عمده خواست دونالد ترامپ رییس جمهوری ایالات متحده برای همکاری با روسیه ای است که پشتیبانی های نظامی اش به یکی از ارکان جنگ داخلی سوریه بدل شده است. ویرانی‌ها و خسارات جانی و مالی وارده بر شهر نگرانی جمهوری خواهان و دموکرات‌ها را درباره مسیر احتمالی آتی ترامپ در قبال سوریه از نو زنده کرده است. اگرچه ترامپ تا اکنون درباره برنامه هایش و چشم انداز آینده این جنگ شش ساله، مبهم سخن گفته؛ اما به این موضوع اشاره كرده که همسویی نزدیک تر امریکا و روسیه می تواند در دستور کار دولت اش باشد. انتخاب روز سه شنبه رکس تیلرسون مدیرعامل شرکت نفتی « اکسون‌موبیل »، نیز که معاملات تجاری گسترده ای با روسیه و روابط دوستانه ای با ولادیمیر پوتین رییس جمهوری آن کشور دارد، گمانه‌های پیشین درباره عزم ترامپ برای آشتی و مصالحه با مسکو را تقویت کرده است. درواقع ترامپ از همین حالا در تلاش است روابط تیلرسون با روسیه را به عنوان یک امتیاز مثبت نشان دهد. تیم انتقالی ترامپ در گفته هایی که این روزها در «کاپیتول‌هیل » دست به دست می شود، اذعان کرده تیلرسون برای شکست افراط گرایی اسلامی همکاری نزدیکی با روسیه خواهد داشت، اما هر موقع لازم باشد، آن کشور و دیگر متحدانش را نیز به چالش خواهد کشید.
رابطه دوستانه تر با روسیه بدون شک سیاست‌های ایالات متحده در قبال سلاح های هسته ای، تحریم ها، بحران اوکرایین و بسیاری مسایل دیگر را تغییر خواهد داد؛ اما بر هیچ موردی آشکارتر و سریع تر از سوریه تاثیرگذار نخواهد بود؛ همان بحرانی که پیروزی نیروهای دولتی بر شورشیان تحت حمایت امریکا در حلب احتمالا نقطه عطف آن خواهد بود. انتظار می رود بشار اسد رییس جمهوری سوریه و روسیه از این فرصت استفاده کرده و تلاش کنند واشنگتن را نسبت به متوقف کردن استراتیژی شکست خورده خود در تقویت شورشیان مخالف دمشق متقاعد کنند؛ اما این تصمیم برعهده ترامپ خواهد بود. رییس جمهور منتخب امریکا هنوز درباره بحران حلب و نگرانی های فراگیر درباره وقوع فاجعه ای انسانی، سخنی نگفته است، اما اظهارات پیشین او در مورد منازعه سوریه نشان از آن دارد که با آغوش باز از یک چرخش جدی سیاسی استقبال می کند. ترامپ در کارزار تبلیغاتی‌اش بارها تاکید کرده بود شکست داعش و نه دولت مرکزی اسد در سوریه مهم ترین اولویت او خواهد بود. موضعی که کاملا مشابه رویکرد روسیه به جنگ در سوریه است. اولویت بخشی به مبارزه علیه داعش می تواند با اتکا به این قاعده حاکم بر خاورمیانه که دشمن دشمن من، دوست من است، ایالات متحده را در همسویی بیش تری با موضع عمومی روسیه قراردهد. این همان نکته ای است که ترامپ در جریان دومین مناظره انتخاباتی خود به آن اشاره کرده و مدعی شده بود اگرچه چندان علاقه ای به اسد ندارد، اما واقعیت آن است که او و روسیه در حال مبارزه با داعش هستند. همچنین ترامپ در اولین روزهای پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری نیز اعلام کرده بود پشتیبانی امریکا از گروه‌های مختلف شورشی که درحقیقت تشکیل دهنده اپوزیسیون نظامی اسد هستند متوقف کرده، چرا که هیچ ایده‌ای درباره ماهیت واقعی این گروه‌ها و افراد ندارد. این مواضع ترامپ نه فقط ردیه ای بر سیاست خارجه دولت کنونی باراک اوباما است، بلکه با مواضع حزب متبوع خود او نیز تناقض دارد. همه منتقدان دموکرات و جمهوری خواه او بر این باوراند تحلیل دست کاری‌شده ترامپ از منازعات داخلی سوریه، تصویر بسیار خوشبینانه ای از اهداف روسیه ترسیم می کند که تفاوت چشم گیری با واقعیت دارد. دامنه این اختلافات تا بدان حد گسترده است که ترامپ حتا هنگامی که معاون‌اولش، «مایک پنس»، در جریان یکی از گردهمایی‌های انتخاباتی‌شان مدعی شده بود کشورش در صورت لزوم و به منظور جلوگیری از ویرانی حلب، می تواند نیروهای اسد را نیز هدف قرار دهد، به سرعت سخنان او را قطع کرد و از مخالفت خود با چنین اقداماتی سخن گفت. با همه این اوصاف و در شرایطی که رهبران جهانی درباره گام‌ها و اقدامات بعدی به گفت وگو نشسته‌اند، همه نگاه‌ها متوجه ترامپ است که بناست از ٢٠ جنوری بر کرسی ریاست جمهوری تکیه زند. دراین‌میان، رابرت فورد سفیر سابق ایالات متحده در سوریه بر این باور است تصاویر هراس آور مخابره شده از درد و رنج سوری ها، ترامپ را ناچار خواهد کرد تا در پاسخ، نقشه راهی جزیی تر طراحی کند. او مدعی شده دولت ترامپ اگرچه احتمالا همچنان در مقابل پروژه تغییر دولت دمشق مقاومت خواهــد کرد، اما باید تصمیم خود را درباره مواضع و اقدامات آتی اش در قبال نقض غیرعادی قوانین بشردوستانه بین‌المللی و جنایات جنگی اعلام کند. این در حالی است که همسویی با روسیه، ایالات متحده را در جلب موافقت برخی از سرسخت ترین حامیان شورشیان سوری به منظور میانجی گری در فرآیند صلح با مشکلات فراوانی روبه رو خواهد کرد. برخی از دشمنان اسد مانند ترکیه، قطر و عربستان سعودی احتمالا بیش ازپیش ترغیب خواهند شد تا با وجود مخالفت‌های واشنگتن، تسلیحات هرچه پیشرفته تری در اختیار افراط گرایان قرار دهند.
بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۱۶ـ ۱۶۱۲