« همه چیز با معیارهای المانی سنجیده می شود »

ایگون کرنس: « ... در این عصر ناامن، در جهانی که چنین درهم ریخته است، تقریبا هیچ کشوری نیست که مانند چین تصوری روشن از چشم انداز سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود داشته باشد. این کشور برای فاصله زمانی امروز تا سال ۲۰۵۰ ترسایی برنامه دارد. چین به پاخاسته و این را می توان دید. همکاری تنگاتنگ آن با روسیه قابل تحسین است که این برای حفظ صلح نیز حایز اهمیت است».

روبرت الیرتس

حزب کمونیست چین با تقریبا ۸۵ میلیون عضو خود نه تنها بزرگ ترین حزب کمونیست بلکه از لحاظ تعداد اعضا  بزرگ ترین حزب جهان است. در ماه اکتوبر ششمین پلینوم این حزب خواستار برپاشدن نوزدهمین کنگره حزب درسال آینده شد تا کنگره وظایف آتی حزب را مشخص سازد. از مشاهدات چنین بر می آید که پکن در همان حال که گام های راهبردی برمی دارد؛ در عین حال بسیار محتاط نیز هست. از این رو می خواهند مرحله به مرحله پیش بروند. آنها می خواهند تا سال ۲۰۲۱ ترسایی که مصادف است با یکصدمین سال تاسیس حزب کمونیست چین به جامعه ای « نسبتا مرفه دست یابند». چین در حال حاضر از لحاظ قدرت اقتصادی در جهان در مرتبه دوم قرار دارد.
حزب کمونیست چین در ماه اکتوبر از تمام دانشمندان داخلی و خارجی دعوت کرده تا در هفتمین همایش جهانی سوسیالیزم  با شعار «مارکسیزم در قرن۲۱» گرد هم آیند. یکی از نماینده گان المان در این همایش که در پکن برپا شد  ایگون کرنس* ( آخرین نخست وزیر جمهوری دموکراتیک المان بود). برگزار کننده گان همایش موکدا بر این نکته تکیه می کردند که سوسیالیزم  چینی جنبه ملی دارد، و برخلاف سوسیالیزم  اروپایی مدلی برای دیگر کشورها نیست. ایگون کرنس در گفت وگو با  روز نامه یونگه ولت روشن می سازد که این رویکرد ناشی از کجا ست:

یونگه ولت:  سفر شما در ماه اکتوبر به پکن دومین سفر شما در سال جاری به این کشور بود. انگیزه شما برای سفرهای مکرر به آنجا صرفا ناشی از کنجکاوی است؟
کرنتس: پس ازهر سفر بیش تر برای من روشن می شود که اطلاعات ما در اروپا در مورد چین تا چه حد ناچیز است. اطلاعاتی که ما از چین داریم اکثرا یک سویه، گاه غلط  و یا دست کم مغرضانه است. در این مدتی که من آنجا بودم ششمین اجلاس مجمع عمومی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین برپا بود. صبح روز افتتاح اجلاس، یعنی در ساعاتی که حتا خود اعضای کمیته مرکزی هم اطلاعات مشخصی از آنچه در پلینوم خواهد گذشت نداشتند، مفسر رادیو المان موسوم به « دویچلند رادیو » که تفسیرش را از طریق اینترنت می شنیدم چنان تفسیر می گفت که گویی از همه چیز باخبر است، تفسیری مبنی بر: حدسیات، ادعاهای بی اساس، حرف هایی در حد فال قهوه و کف بینی. با این شیوه کار نه برخوردی عادلانه به چین می شود و نه پاسخی عادلانه به نیاز های اطلاعاتی مردم المان داده می شود.
یونگه ولت: اجازه بدهید بگویم: نتیجه برخورد ایدیولوژیک همین است.
کرنتس- این ایدیولوژی نیست، هرچند که کلی افکار ضد سوسیالیستی و فضل فروشی های پرتفرعن هم قاطی آن هست. مساله این جهان بینی اروپا محور است: همه چیز با ملاک المانی سنجیده می شود.
یونگه ولت: به جای آن باید با کدام ملاک سنجید؟
کرنتس: ما باید جمهوری خلق چین را با توجه به تاریخ آن، با توجه به پیشرفت آن، با توجه به توانایی های آن، با توجه به دستآوردهای آن و خواست های آن بسنجیم.
یونگه ولت: شما با این تغییر چشم انداز به چه نتایجی رسیدید؟
کرنتس: آن طور که من می بینم، در این عصر ناامن، در جهانی که چنین درهم ریخته است، تقریبا هیچ کشوری نیست که مانند چین تصوری روشن از چشم انداز سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود داشته باشد. این کشور برای فاصله زمانی امروز تا سال ۲۰۵۰ ترسایی برنامه دارد. چین به پاخاسته و این را می توان دید. همکاری تنگاتنگ آن با روسیه قابل تحسین است که این برای حفظ صلح نیز حایز اهمیت است. مشخص بگویم: من در همان دو ولایتی بودم که در سال ۱۹۸۹ همراه با یک هیات نماینده گی از جمهوری دموکراتیک المان از آن دیدار کردیم. این ولایت ها چنان تغییر کرده که به دشواری می توان آن را باز شناخت. از آن زمان تا اکنون همه جا دست به عمران زده اند: خانه سازی کرده اند، موسسات اجتماعی تاسیس کرده اند، خیابان ساخته اند. فقط با حیرت می توان به این تغییرات چشم دوخت و آفرین گفت.
یونگه ولت: نگاه تان کمی آرمان گرایانه نیست؟ چین هم بهشت روی زمین نیست.
کرنتس: اصلا قصد ندارم چین را چون آرمان شهر جلوه دهم. من ازشکست سوسیالیزم  در اروپا این را نیز آموختم که نباید به دیگران و راه های دیگری که برای رسیدن به سوسیالیزم  در پیش گرفته می شود بدیده تفرعن نگریست، یا بر این باور بود که ممکن است سوسیالیزمی بی نقصان پدید آید، که عملکردش بتواند تهی از تضاد ها باشد. کشوری چنین بزرگ با ملیت های فراوان و باقی مانده هایی از گذشته، پراست از دشواری ها و مسایل سیاسی و اجتماعی. اما آنچه از منظر من عمده است پیشرفتی است که این کشور تا اکنون به آن دست یافته است و برنامه های واقع گرایانه ای است که برای آینده دارد. تصور من این است که رهبری چین به بهترین وجه می داند که یک پروژه تاریخی مانند سوسیالیزم  با ویژه گی های چینی که تا اکنون در تاریخ نمونه ای نداشته، با چه دشواری ها و مخاطراتی روبروست.
تا کنون ۸۰۰ میلیون نفر از فقر نجات داده شده اند. بهبود کیفیت زنده گی خلق و ارتقا  سطح آن در کانون توجه قرار دارد. من بارها از رهبران در مدارج متفاوت حزبی پرسیده ام به نظر شما مهمترین وظیفه کدامست. آنچه مرا عمیقا تحت تاثیر قرار داد پاسخی بود که از اکثر آنها شنیدم:  « برای همیشه بر فقر چیره شویم ». هیچ سرمایه دار معمولی چنین واکنشی نشان نمی داد.
یونگه ولت: واژه تحریک آمیز سرمایه داری بمیان آمد.
کرنتس: من واژه غرض آلود رسانه های سرمایه داری را در باره چین نمی پذیرم. این یک واقعیت است که سوسیالیزم  اروپایی در درجه اول به این دلیل از پای درآمد که نتوانست به تولید ضروری برای غلبه بر سرمایه داری دست یابد. این که امروز چین راه دیگری را در پیش گرفته ناشی از این ضرورت است که یک پایه نیرومند مادی- فنی برای سوسیالیزم  با ویژه گی چینی بوجود آورد. در سال ۱۹۴۹ که انقلاب در چین پیروز شد، چین یک کشور نیمه فیودال و نیمه مستعمره بود . تا اکنون در هیچ کجای جهان پرش از فیودالیسم به سوسیالیزم  با موفقیت روبرو نشده است. کشورهای امپریالیستی که چین را میان خود تقسیم کردند، در آن زمان مانع پیدایش مناسبات سرمایه داری در چین شدند.
یونگه ولت: و حالا بشدت به پیش رانده می شود؟
کرنتس: نه، به این ساده گی نیست. من تلاش می کنم درک کنم سوسیالیزم با ویژه گی چینی چگونه است. چین چگونه کشوری است؟ « هفتمین اجلاس جهانی سوسیالیزم  » که آکادمی علوم اجتماعی ما را نیز به آن دعوت کرده بود، در پی یافتن پاسخی به این پرسش بود.
یونگه ولت: منظورتان از "ما" کیست؟
کرنتس:  رولف برتولد  که در سال های دهه پنجاه در چین تحصیل می کرد و سال های درازی سفیر ما در پکن بود و من. ما را به عنوان شاهدان دوران دعوت کرده بودند.
یونگه ولت: یعنی بیشتر صحبت از گذشته بود تا آینده.
کرنتس: کنفرانسی بود با شرکت ۳۶ کشور( از المان هم نماینده گان بنیاد روزا لوکزامبورگ ) در آن حضور داشتند،  و بیش از ۴۰۰ دانشمند و فعال حزبی از جمهوری چین. موضوع کنفرانس « مارکسیزم در قرن ۲۱ بود ». به نظر من آنچه حایز توجه است این است که حزب کمونیست چین، در دورانی که مارکسیزم منسوخ دانسته می شود، آن هم نه فقط از سوی ضد کمونیست ها، امروزی بودن اندیشه های مارکس، انگلس و لنین را در برنامه روز قرار می دهـد. بنا بر این برخلاف حدس شما توجه کنفرانس به گذشته معطوف نبود.
یونگه ولت: پس کنفرانس چه نیازی به شاهدانی چون شما داشت؟
کرنتس: چینی ها در پی یافتن علل از پای در آمدن سوسیالیزم  در اروپا هستند تا از آن برای حال و آینده خود نتیجه بگیرند. آنها فقط از اشتباهات خود درس نمی گیرند، بلکه از خطاهای دیگران ُ یعنی ما نیز می آموزند. معاون آکادیمی در سخنانی که به عنوان خیرمقدم به حضار بیان کرد از جمله گفت: اینک هنگام آنست که با جدیت بیشتری در باره احیا  سوسیالیزم  سخن بگوییم تا در باره گذشته.
یونگه ولت: پس از مائو چه خبر؟
کرنتس: سخن از متفکران مارکسیست داخلی و خارجی می رفت. مائو هم یکی از آنهاست. به طور کلی آنچه چشمگیر بود این بود که حزب کمونیست چین به تاریخ خود توجه خاصی دارد. برغم ضرورت انتقاد از آن دوران تا ۱۹۷۸ ترسایی نباید فراموش کرد که با وجود انقلاب فرهنگی در این زمان، پایه های پیشرفت های امروزی در آن زمان گذاشته شد. از این رو ضرورت دارد که نقش مائو مورد بررسی دقیق و ارزش یابی عادلانه قرار گیرد. افزون بر این من « واژه نامه فلسفی مارکسیستی »  را که  الفرد کوزین  فیلسوف جمهوری دموکراتیک المان به بررسی دوباره آن پرداخته است تقدیم به فوروم کردم و نشان دادم که دانشمندان جمهوری دموکراتیک المان که در سال ۱۹۹۰ترسایی  از دانشگاه ها، مدارس عالی و آکادمی های جمهوری دموکراتیک المان اخراج شدند، بطور خصوصی کار خود را در عرصه پژوهش های مارکسیستی دنبال کرده اند. این امر مورد توجه ویژه قرار گرفت.
نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین طبق برنامه در خزان سال آینده، نمی دانم تصادفا یا تعمدا، همزمان با صدمین سال انقلاب کبیر اکتوبر، برپا خواهد گشت. / ترجمه رضا نافعی

  *ایگون کرنس  در سال ۱۹۶۱ منشی سازمان FDJ   (جوانان آزاد المان) بود، در ۱۹۸۹ ترسایی منشی عمومی حزب سوسیالیست متحد المان و نخست وزیر المان دموکراتیک بود.!

 بامداد ـ سیاسی ـ ۳/ ۱۶ـ ۲۲۱۱