گفتمان زنان
عمر محسن زاده
سال دیگر سر رسید و زنان از گوشه های گوناگون جهان گرد هم آمدند تا گره دل بگشایند؛ و در گفت و گو دریابند که در امر زن چه تحولی رخداده است و دستینه ها کدام اند . نخست زنی از کانادا برخاست و شادمانه بیان داشت که در کشورش اکنون مردی در راس حکومت است که خود را فمینیست می داند و زنان نیمی از کابینه اش را تشکیل میدهند . در میان وزرا زنی از مها جرهای افغانستان نیز وجود دارد. زنان ومردان در حکومت با هم همکاری صمیمانه دارند و از همین رو زنان کانادایی از آزادی و مصوونیت بیشتری بر خوردار گردیده اند. او از برنامه های کشورش برای بهبودی وضع زنده گی زن یاد نمود و می خواست سلسله کارهای را برشماری کند که زن سویدنی پا درمیان نهاد و بدون فروگذاشت خاطر نشان ساخت : از دستآورد های تان خرسندیم و پیروزی های بیشتر تانرا خواهانیم ؛ ولی نباید از یاد بریم که نخستین حکومت فمینیستی جهان درسویدن اعلام گردید و ما از سال ۲۰۱۴ ترسایی بدینسو همه وسایل بودیجه وی دولت خود را در چار چوب سیاست برابری مرد و زن تقسیم می کنیم و ابزاری چون سهم معین زنان در سیاست و مدل های گوناگون خانواده گی را بکار می گیریم . زنی از البانیا به رسم تایید سر شورانید و اضافه کرد : شما تنها نبودید ، فینلند ، ناروی ، دنمارک و ایسلند هم با شما همگام بودند . پیروزی های شما فرآیند این چند سال پسین نبوده ، بل جنبش آزادیخواه زنان در شمال اروپا راه بس درازی را سپری نموده است . شما کم و بیش صد سال پیش حق شرکت در انتخابات را به دست آوردید ، در زبان های مدرن شما تفاوت میان « او » مرد و « او » زن وجود ندارد ، جایگاه شما در سیستم های اجتماعی ، در سیاست ، در پارلمان ، در تصدی ها ، در بازار های کار ، در ادب و فرهنگ بر جسته بوده و جهان با نویسنده گان تان آشنائی دارند . خوشبختانه مبارزه و پایداری تان درشرایط مناسب دستآوردهای خوبی به بار آورده و الگویی برای جهان گردیده است . با وجود اینهم کار شما هنوز به پایان نرسیده و چالش های فراوانی فرا راه تان قرار دارد . زن سویدنی سخنان او را تایید نموده می خواست چیزی بیآفزاید که زنی از جاپان رشته سخن را بدست گرفت . سایاکا اوساکابه درد دل فراوان داشت و از تبعیض شدید در برابر زنان جاپانی در محیط کار حکایت میکرد . او که دو بار بنا برعدم دریافت رخصتی برای استراحت در دوران بارداری کودکان خود را از دست داده است از شعار کار فرمایان آن کشور « انصراف از بار داری یا دست کشیدن ازکار » ، سخت نفرت دارد . سایاکا به زنان همرزم خود گفت که ۶۰ در صد نو مادران جاپان نمی توانند شغل کامل را پذیرا شوند ؛ زیرا نمی توانند ۴۰ تا ۶۰ ساعت اضافه کاری نمایند و همزمان امور خانه و تربیه کودک را به پیش برند . سایاکا اوساکابه زن مبتکریست . او با زن ستیزی در کشورش به مقابله برخاسته ، شبکه اجتماعی را بنام « ماتا هارا » بوجود آورده که از پیشتیبانی و همراهی گسترده زنان جاپان بهره مند است . ماتا هارا زنان را اگاهی می دهد و از حقوق شان دفاع می کند . بیداری و بسیج زنان حکومت جاپان را واداشته است که تا سال ۲۰۲۰ ترسایی۳۰ در صد ازچوکی های رهبری را به زنان اختصاص دهد. زنانی از کوریا ، تایوان ، فلیپین و تایلند گزارش های مشابه ارایه داشتند ، پدرسالاری ، سنت گرایی و ستم جنسی را سخت به نکوهش گرفتند . زنان امریکای لاتین نیز لب به سخن گشودند و با رویکرد به دیگر کشورها اذهان نمودند که در قاره شان نیز هنوز سنگر مرد سالاری مستحکم است و سیاست دوشا دوش مذهب از آن حمایت می کند . قدرت سیاسی و مذهبی در بسا از کشور های این قاره نمی گذارند تا خشونت در برابر زنان و بیداد اجتماعی ناپدید شوند . هر چند مرد سالارها براریکه قدرت تکیه دارند ، ولی زنان هم در تکاپو و پیشروی اند . روشنگری زنان از دانشگاه ها آغاز گردیده است . آنها هفتاد سال پیش حق نداشتند به دانشگاه بروند و یا در انتخابات شرکت نمایند. اما امروز در دانشگاه های امریکای لاتین تعداد دانشجویان زن نسبت به مردان بیشتر است . نمونه های درخشان مشارکت گسترده زنان در زنده گی سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی در کشورهای چون کوبا ، ونزویلا ، اکوادور ، چیلی ، ارجنتاین ، بولیویا و برازیل به خوبی دیده می شود و آنها شایسته گی خود را در مقامات رهبری به اثبات رسانیده اند . خود اگاهی زنان به صورت کل رشد نموده و آنها در تولید نسل کنترول بیشتر می نمایند ، چنانچه آهنگ زایمان در قاره امریکای لاتین رو به اُفت است . درمکسیکو این آهنگ از ۷.۵ کودک در سال ۱۹۷۶ به ۲ کودک در برابر هرزن در سال ۲۰۱۶ ترسایی ؛ و در برازیل به ۱.7 کودک کاهش یافته است . زنان تحصیل یافته بیش ازاین به اخلاق کاتولیک پیرامون مسایل جنسی باور ندارند و آزاداندیشی آهسته آهسته راه خویش را در جوامع سنتی و محافظه کار امریکای لاتین بازکرده است . این گزارش مورد پسندش زنان سهمگیرنده قرارگرفت . آنها آرزو کردند که زنان از سرزمین های دیگر نیز چیزی بگویند و حال خویش بیان دارند. زن مصری بلند شد و چنین گفت : ما با « بهار عرب » بپا خاستیم تا از ستم اجتماعی رهایی یابیم و شیرازه پدرسالاری را درهم فرو ریزیم . دریغا که چنین نشد و افزون بر اینها ، پتیاره دیگری در برابر ما پدیدار گشت .ما اکنون با خشونت اشکار در همه جا روبرو استیم ، در خانه ، در جای کار ، در میترو و بس ها ، در میدان ها درپارک ها و درسرک ها . اینک در کشورما اذیت جنسی به امر عادی مبدل گردیده است. بر اساس پژوهش های سازمان ملل متحد بیش از ۹۹ در صد زنان و دختران مصربا چنین مزاحمت های جنسی روبرو بوده و ۸۵ در صد زنان در بیرون از خانه احساس مصوونیت نمی کنند . وضع زنان در کشورهای دیگر منطقه ما چون تونس ، مراکش و الجزایر نیز بهتر از مصر نیست . فرهنگ وسنت های فرتوت مذهبی سرکوب کننده اند و آزادی های فردی را سخت محدود می سازند . کارشناس ها باور دارند که اذیت جنسی در محضر عام با پذیرش خشونت در زندگی خصوصی رابطه دارد. نیروهای سنت گرا و متعصبین دینی تلاش می نمایند تا از تنویر افکار درباره مسایل جنسی در مکاتب جلوگیری نمایند . شرایط اقتصادی دشوار، نابرابری های اجتماعی ، بیکاری بیش از سی در صد ، نبود دورنما های بهتر زنده گی و استفاده نادرست از انتر نیت ، جوانان را به گمراهی و یاس کشانیده است. ما اکنون در نقطه رویارویی تجدد گرایی با مناسبات قرون وسطایی قرار داریم . زنان اگاه ، جامعه مدنی و سازمان های حامی حقوق زن در مصر تلاش می ورزند تا مساله زن را با مساله اجتماعی پیوند داده ، نورم های شدید وسختگیر اجتماعی را تغیر دهند و تابو ها را درهم شکنند . رانجانا کماری ، یکی از فعالین حقوق زن در هند به دوست مصری اش رو کرده ، گفت : اگر در کشورهای عربی تجاوز جنسی دسته جمعی در میدان های شهر صورت می گیرد درهندوستان نیز چنین رویداد ها سرخط روزانه رسانه ها را تشکیل می دهند . تجاوز گروهی بر دختر بیست وسه ساله هندی بنام جیوتی سنگ که سه سال پیش صورت گرفت و موجب مرگش شد هنوز درخاطره ها موجود است. ۹۲ در صد زنان شاغل نمی خواهند درتاریکی ازخانه بیرون شوند .آزادی رفت و آمد وابسته به امکان مالی است. تنها کسانی که پول تا کسی دارند و یا خود مالک موتری اند می توانند شبانه گشت و گذار کنند. دختران هندی درکودکی می آموزند که هیچگاهی به ناشناسان نگاه نکنند و در برابر آنان نخندند . یک نگاه و یک خنده به معنای خواهش و طلبی تلقی می گردد. بسیاری از مردان هندی زنان را شکار آزاد خویش می دانند .در دهات ، وابسته گان کاست بالایی بر زنان کاست پایینی تجاوز می کنند تا آن کاست را مطیع خود سازند . تجاوز جنسی حربه ایست برای تمثیل اقتدار و تحمیل اراده و خواست خودی ، چنانچه موکیش سنگ یکی از قاتلین جیوتی سنگ در مصاحبه ای با بی بی سی گفته بود : مردان حق دارند که زنان را توبیخ کنند و به آنها درس دهند !
زنی که در جریان گفتمان خاموش نشسته بود و تنها گوش میداد آهی کشید و گفت : بلی همین طور است . شما درست می گویید . در کشورمن ، درافغانستان ، ۳۸ در صد زنان به حکومتی رای دادند که وعده برآورده ساختن حقوق و آزادی های آنها را داده ؛ و گفته بود که از مشارکت زنان در زنده گی سیاسی و اجتماعی حمایت خواهد نمود . زنان و دختران افغان از حقوق مساوی بهره مند گردیده و جایگاه شایسته خود را در جامعه احراز خواهند نمود .همه این ها وعده های دروغینی بودند که هیچ یک عملی نگردیدند. وضع زنده گی زن افغان با توسعه نفوذ بنیادگرایان مذهبی بر شوون زنده گی مردم و معامله گری های واپسگرایانه حکومت ، افزایش فقر و نابرابری های اجتماعی روز تا روز بد ترگردیده ، ستم و بهره کشی شدت بی مانندی کسب نموده است. فرخنده را در روز روشن ، در پیش چشمان نیروهای امنیتی ، در نزدیکی ارگ جمهوری کشتند ، سنگسار کردند و سوختاندند . رخشانه را به خاک نشاندند و از هرسویی بر او سنگی پرتاب کردند ، ده ها و صد ها زن را شلاق زدند ، دست و پا شکستاندند ، سر بریدند و خشونت فزیکی و روانی در برابر زن را در همه جا رواداشتند . آری ، در کشور من شب است و زنان در این تاریکی دست و پا می زنند . آزادی زن دیگر افسانه ای بیش نیست . بازار خشونت گرم است و ستم اجتماعی و سنتی بر زنان بیداد میکند .
زنان پیشتاز مهر تایید گذاشتند و پس از گفتمان زنده و سودمند با اتفاق نظرنتیجه گرفتند که مبارزه زن به خاطر برآورده شدن انسانی ترین خواسته ها و حقوق مسلم زنان تا هنوز دربخش وسیعی از کره خاکی ما به ارمان ها و اهداف خویش نایل نگردیده ؛ و راه درازی را در پیش دارد. زنان تجدید عهد کردند و خاطر نشان ساختند که باید این راه در همبسته گی و یاری متقابل پیموده شود. آنها همدیگر را درآغوش کشیدند وبه آرزوی پیروزی تا دیدار دیگر پدرود گفتند .
بامداد ـ سیاسی ـ ۱ /۱۶ ـ ۰۹۰۳