سریزا : امید در راه است
دیپلوم انجینر عمرمحسن زاده
کارشناس ارشد امور بین المللی و هموند هیات رییسه شورای اروپایی حزب مردم افغانستان
روز بیست 
و پنجم ماه جنوری سال روان در کوی و کوچه های یونان آهنگ های میهنی بگوش میرسید * و مردم جوخه جوخه بسوی صندوق های رای سو میکشیدند تا انزجار و عدم توافق خود را با سیاستی ابراز نمایند که آنها را در چند سال گذشته بخاک سیاه نشانده است. سیاست ریاضتی نیولیبرال را اتحادیه اروپا ، صندوق بین المللی پول و بانک مرکزی اروپا ( ترویکا ) زمانی بر مردم یونان تحمیل نمودند که آنکشور در نتیجه حکومت داری احزاب محافظه کار و میانه راست و انباشت سر سام آور وام های بیرونی به دشواری جدی مالی رو برو گردید و خطر ورشکستگی دولت هر لحظه کشور را تهدید مینمود . مردم یونان در آن سال ها الترناتیف دیگری نداشتند و بدرستی طعم نسخه های ریاضتی را نمیدانستند.اما اکنون بدیل مردمی در وجود سازمان سیاسی « چپ نو » که آنرا سریزا مینامند سر بر آفراشته و با خرد ورزی در برابر مدیریت خود خواهانه تکنو کرات های ترویکا راه های بیرون رفت از بحران را پیریزی نموده است .برنامه و کارکردهای جنبش جوان در قلب ومغز انسان های اگاه و توده های زحمتکش اثر گذاشت و دور نمای مثبتی را در برابر چشمان خیره بین شان گشود . ارزیابی های سیاسی و اقتصادی سریزا نشان داد که علت عمده و ضع آشفته کنونی یونان سیاست ریاضتی و دیکتاد شدید بیرونی است و حکومت های وابسته به غیر از پیروی احکام ترویکا دارای هیچگونه برنامه خودی برای یونان نبودند . انها همواره ازمنافع نخبه گان سیاسی و اقتصادی پیشین حمایت نموده و هر گز نپرسیدند که با ادامه این سیاست یونان در بیست سال آینده در کجا قرار خواهد داشت ؟ پیآمد های اجتماعی سیاست ریا ضتی کاملأ اشکار است : اضافه از بیست و پنج در صد مردم بیکار اند ، بیش از پنجاه در صد جوانان در زیرخط فقر قرار دارند ، بیش از یک میلیون انسان از جمعیت ده میلیونی یونان از دریافت هر گونه یارانه محروم است ، برخ قابل توجه مامورین دولت از کار بر کنار شده اند ، حقوق و دستمزد ها در دستگاه دولت و موسسات خصوصی چنان کاهش یافته که زنده گی با آنها دشوار است ، تقاعد بازنشسته گان به سطح ناچیز سقوط نموده ، مردم روز تا روز از خدمات بهداشتی و درمانگری محروم میگردند. فقر، بیکاری و محرومیت درهمه جا سایه افگنده است . خانواده های بسیاری توانایی پرداخت کرایه و محصول برق را ندارند و از خانه هایشان اخراج میشوند. این همه پدیده های زشت با منشور اجتماعی اتحادیه اروپا در مغایرت قراردارند ؛ ولی این اتحادیه بازهم خواستار صرفه جویی بیشتر و ایجاد مازاد بودیجه دولتی از راه خصوصی سازی ملکیت های دولتی و اقدامات دیگر بمنظور پردا خت ربح و خدمات بانکی و باز پرداخت وام های انباشت شده است. یونان در سال ۲۰۰۰ ترسایی در حدود ۱۴۸ میلیارد یورو برابر با ۶۸ درصد محصول ناخالص داخلی مقروض بود ولی این مقدار در سال ۲۰۱۴ ترسایی به۳۲۲ میلیارد یورو برابر با ۱۷۵ درصد محصول نا خالص داخلی ارتقا یافته است .**این ارقام بخوبی میرساند که آهنگ رشد اقتصادی با خیزش وام ها درعدم تناسب قرار داشته و دقیقأ سیاست نادرست ترویکا عامل این بحران گردیده ؛ چه « کمک های مالی » یا « چتر نجات » آنها بیشتر برای پرداخت سود و بازپرداخت اوراق قرضه ها بکار گرفته شده و پیش از آنکه به دست دولت برسد به بانک ها سرازیرگردید. چنانچه در اوج بحران مالی جهان سرمایه داری در سال ۲۰۱۰ ترسایی بیش از دو بر سوم کمک های مالی در این راه بمصرف رسیده است .در آن سال هیچ کسی در فکر بازسازی اقتصاد یونان نبود ؛ ورنه یونانی ها میتوانستند با افزایش تولید و بازدهی آن وام های خود را تدریجأ پرداخت نمایند .
سریزا که در دامان آن اقتصاد دان های ورزیده یونانی گردآمده اند بدون ذهنی گرایی تشخیص داده است که درحالت موجود و درآینده های دورنیز کشور کوچک یونان قادر نخواهد بود تا همه وام های بزرگ را پس بپردازد. این نهضت نوین چپ برای حل بحران یونان که همزمان بحران اروپا نیز است، دوهدف اساسی را درپیش روی خود قرار داده : یکی تدویر کنفرانس کشور ها و موسسا ت وام دهنده بمنظور برش قرض ( بخشش قسمی وام ) ، مرتبط ساختن خدما ت بانکی وام ها با آهنگ رشد اقتصادی کشور، دو دیگرپایان بخشیدن به سیاست ریاضت ، تغیر موراتوریم ( توافق ترویکا با حکومت یونان ) و اعمال فشار بیرونی. ایانیس دراگا ساکیس یکی از رهبران سریزا در گفت وگویی پیش ازانتخابات در زمینه چنین گفت : « ...یک سلسله از کشورهای وجود دارند که برغم نرخ بسیار پایین وام ورشکست شده اند .ارجنتاین و یا اکرایین را مشاهده نمایید. مساله اساسی در این زمینه دورنما های رشد اند. اگراین دورنما خوب باشد در آنصورت میتوان وام های بزرگ را تحمل نمود . زمانی وجود داشت که قرضه های یونان معادل صد در صد محصول نا خالص داخلی بود . اشتباه بزرگ در این بود که ما این وام ها را در مراحل رشد کاهش ندادیم . اکنون وام دهنده گان تقاضا دارند تا قرضه های شان از مدرک مازاد بودیجه که تا سال ۲۰۲۰ ترسایی چهارعشاریه پنج درصد و بعد ازآن به هفت درصد تعین شده پرداخته شود. با مازادی به این بزرگی هیچ فضایی باقی نمی ماند تا کدام کار دیگری را انجام دهیم . پس باید بازپرداخت وام ها با آهنگ رشد گره زده شود .اگر ما رشد پویا داشته باشیم میتوانیم مقدار بیشتر وام ها را باز بپردازیم .این امرهمان اصل اساسی است که در قرار داد وام های لندن در سال ۱۹۵۳ ترسایی در رابطه با المان پس ازجنگ مد نظرگرفته شده بود .»***
دربرنامه سریزا نکات درخور اهمیتی چون افزایش مالیات از راه جلوگیری فرار از مالیه دهی ، مبارزه با فساد و اختلاس ، کاهش مصارف نظامی ، لغو امتیازات نماینده گان پارلمان ، کمک به بیکاران ، توسعه خدمات بهداشتی ، غذای رایگان برای کودکان درمکاتب ، افزایش دستمزدها به حد اقل ۷۵۰ یورو در ماه و... مدنظر گرفته شده است . یونانی ها در روز بیست و پنجم جنوری برنامه سریزا را تا یید نمودند و با اکثریت در خورتوجه آنرا برگزیدند. هنوز چهل وهشت ساعت از بسته شدن آخرین صندوق رای نگذشته بود که حکومت جدید سوگند وفاداری یادنمود و بلا وقفه بکار آغاز کرد . درنخستین نشست کابینه الکسیس تسیپراس رییس حکومت نو یونان بیان داشت : « ما با اروپا همکاری خواهیم کرد ولی هیچگاهی فرمانبردار دیگران نخواهیم بود .» در ترکیب شورای وزیرها مسولیت امورمالی و اقتصادی را به ایانیس فاروفاکیس دانشمند اقتصاد دان گذاشته اند .او که بد بختی های مردمش را خود نیز تجربه نموده با سیاست صرفه جویانه بیباک ترویکا سخت مخالف بوده و روزی آنرا « واتر بوردینگ » مالی در برابرکشورش خوانده بود. او اکنون وظیفه دارد تا در همکاری با ایانیس دراگا ساکیس ( معاون رییس حکومت ) با ترویکا مذاکره نماید و آنچه را که به مردم یونان وعده داده است درعمل برآورده سازد. اواین کاررا به زودی آغاز خواهد کرد ولی دور نما و فرآیند مذاکرات چه خواهد بود ؟
بانک ها که در رابطه با رویداد های سیاسی نسبت بدیگران تیزتر اند. گزارش های متناقضی را ارایه داشته اند . برخی چون بانک بارکلی لندن باور دارند که اروپا روزگار توفانی ایرا در پیش دارد . بانک های المان چون کومرس بانک با احتمال هفتاد و پنج در صد توافق میان یونان و ترویکا را مبنی بربقای یونان در زون یورو و حل مسایل مالی ممکن میداند. بیشترینه بخش های وام های یونان از موسسات قرض دهنده فرانسوی و المانی است. البته کشور های اروپایی ، صندوق بین المللی پول و بانک مرکزی اروپا نیز بدولت یونان وام داده اند. از روی تصادف نشست وزرای مالیه زون یورو با توظیف الکسیس تسیپراس به تشکیل حکومت همزمان بود. وزیر مالیه المان و برخی وزرای شمال اروپا موضعگیری انعطا ف ناپدیری را تبارز داده و خواهان رعایت مکلفیت های قرار شده یونان گردیدند. حکومت المان چنین اعلام نمود : « ... حکومت ما بر تصمیم گیری انتخابات مستقل و دموکراتیک تبصره نمی کند .از دید ما درست است که حکومت نو دست به اقداماتی بزند که بهبودی اقتصادی یونان را ارتقا بخشد. ولی لازمی است تا یونان مکلفیت های پذیرفته شده را رعایت نماید و حکومت نو پیروزی های ریفورم را ادامه دهد. همبسته گی اتحادیه اروپا تنها به موازات مساعی خود یونان وجود خواهد داشت ... « البته منظور از ریفورم همان سیاست ریاضتی ترویکا است.» کریستین له گارد رییس صندوق بین المللی پول نیزموضعگیری مشابه نموده و خاطر نشان ساخته است که یونان پسمانی های بسیار را باید جبیره کند و برای آنکشور هیچگونه قاعده استثنایی نمیتواند وجود داشته باشد .
از کشور های جنوب اروپا ، واتیکان و ایالات متحده امریکا گزارش های مثبتی در تفاهم با خواسته های مردم یونان به چشم میخورد .وال استریت ژورنال سیاست ترویکا را شدید و نا درست میخواند. جفری ساکس یکی از اقتصاد دان های ایالات متحده مینوسد : « برلین باید به یاد بیآورد که خود زمانی درچه حال بود. پس از جنگ جهانی دوم ایالات متحده امریکا شانه های المان را با برنامه های کمکی سبک ساخت. البته نه بخاطر اینکه این کشور سزاوار بود ، بلکه بخاطر اینکه ضرورت داشت ...از همین رو جا دارد تا برلین به آتن بگوید : اوکی ! آیا شما مستحق هستید یا خیر ، حا لا شما ضرورت دارید .»
پاول کروگ من اقتصاد دان برجسته دیگر ایالات متحده امریکا نیز میگوید : « پس از پیروزی سیریزا به کارگزاران اروپا مشوره داده میشود تا از درس دادن بدیگران صرفنظرکنند .در واقعیت تسیپراس واقعبینانه تراست از مقامات رسمی ایکه تادیب را تا زمانی ادامه میدهند که اخلاق بهتر شود . » ****
سخنان دانشمندان اقتصاد وجانبداری گسترده سازمان ها و جنبش های اجتماعی از خواسته های برحق مردم یونان پیش ازهمه مبین این واقعیت است که سیاست ناکام ریاضت و برهم زدن زنده گی مردم با شعارهای نیولیبرال دیگر به پایان خود رسیده است. آن سیاستی که درآن بُعد اجتماعی درنظر گرفته نشود دیگرمورد پسندش مردم نخواهد بود . یونان با انتخاب سریزا نشان داد که توده ها هم میتوانند ازمنافع خود دفاع کنند .
پانویس ها :
* یکی از این سروده ها آهنگ زیبایی است از ساخته های آهنگ سازشهیر یونان میکیس تیوداراکیس به آوازملکوتی ماریا فرانتوری بنام « O Antonis ـ البوم متهاوزن » که درکشورما آنرا استاد فرزانه عبدالوهاب مددی خوانده است : « وطن عشق تو افتخارم ....»
** بر گرفته ازمنابع مالی یونان .
البته در ترکیب وام های یونان زون یورو به پیمانه شصت درصد ، صندوق بین المللی پول به پیمانه ده درصد، بانک مرکزی اروپا به پیمانه شش عشاریه دو درصد ، با نک های یونان به پیمانه سه عشاریه چهاردر صد ، بانک های خارجی به پیمانه صفرعشاریه هشت در صد ، بانکنوت یونان به پیمانه یک عشاریه سه در صد و بیمه ها به پیمانه پانزده عشاریه یک درصد سهیم اند .
*** مصاحبه ایانیس دراگاساکیس با روزنامه استاندارد مورخ هفدهم جنوری ۲۰۱۵ ترسایی
**** روزنامه استاندارد مورخ بیست و هفتم جنوری ۲۰۱۵ ترسایی
بامداد ـ سیاسی ـ ۱۵/۲ ـ ۲۹۰۱