امسال جایزه نوبل در ادبیات به پاتریک مودیانو نویسنده سرشناس فرانسوی تعلق گرفت
سحرسیندخت
از وقتی درسال ۱۹۰۱ ترسایی اکادمی نوبل «جایزه نوبل درادبیات » رابه برگزیده گان اعطا کرد، تا حال ۱۰۷ تن موفق به دریافت این جایزه ارزشمند ادبی شده اند. که «رودیارد کیپلینگ» با ۴۲ سال جوانترین و «دوریس لسینگ» با ۸۸ سال کهنسال ترین برنده گان جایزه نوبل ادبیات به شمار میروند.
جایزه ادبی نوبل سال ۲۰۱۴ را « پاتریک مودیانو» خالق داستانهای «خیابان بوتیکهای خاموش» ، « آه! ای سرزمین محبوب من» ، «تصادف شبانه» ، «جوانی » ، «بیراه» ، «محله گمشده» ، «سفر ماه عسل» ، «در كافه جوانی گمشده» و ... از آن خود کرد. وی پس از ژان ماری گوستاو لوكزیـو برنده جایزه ادبی سال۲۰۰۸ ترسایی و كلود سیمون برنده جایزه سال ۱۹۸۵ ترساییپانزدهمین نویسنده فرانسوی ست که تا حال جایزه نوبل درادبیات بدست را بدست آورد.
بربنیاد برداشت کسانی که با آثار واندیشه های مودیانـو آشنایی نزدیک دارند ؛ او را شخصیتی كه در« آثارش خاطرات شخصی نقش مهمی را ایفا میكند» میشناسند. نخستین آفریده های ادبی اش رومان های «میدان اتوال»، «گشت شبانه» و « بلوار كمربندی» بودند که همین خط فکری نویسنده در آنها سخت برجسته گی دارد.
او درتازه ترین گفت وگویی با روزنامه گاردین در باره تصمیم فرهنگستان یا اکادمی شاهی علوم سویدن گفت : « نوشتن را از زمانی كه بسیار جوان بودم آغاز كردم. نوشتن برایم بخشی از زندگیام بود. خواندن كتابهای خاص چندان با شغلم سنخیت نداشت، اما گویی نوشتن یك كتاب را ۴۵ سال است ادامه دادهام. حالا وقفهای درنوشتنم ایجاد شده است. البته دوباره نوشتن همان كتابها را ادامه می دهم. به هر حال درماه دسامبر با خانوادهام برای دریافت جایزه به استكهلم سویدن خواهم رفت.»
او درهمین گفت و گو یاد آوری نمود که: «..از شنیدن این خبرتکان خوردم. فكر نمی کردم که این جایزه به من برسد و بی تعارف این موضوع كاملاً برایم ملموس بود... از عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۴ ترسایی اکادمی نوبل هنگامی كه دریکی از پاركهای پاریس مشغول قدم زدن بودم دخترم به من تلفونی خبر داد.»
پاتریک مودیانو صاحب دو دختر و یک نوه میباشد.
در سال گذشته « آلیس مونرو»، نویسنده سرشناس کانادایی این جایزه معتبر را دریافت نمود. درخور یاد است که درجمع برنده گان جایزه نوبل در ادبیات سهم زنان فقط ۱۳ جایزه بوده است و ۴ بار نیز جایزه مشترکاً به برگزیده گان اعطا شده است. در خوریاد است که سه سال قبل پاتریك مودیانو جایزه « بنیاد بینالمللی سیمونه و سینو دل دوكا » به ارزش جایزه سه صد هزار ایرو را بدست آورده بود . این جایزه جهانی توسط سیمونه دل دوكا در سال ۱۹۶۹ترسایی بنیاد نهاده شده و برای ادامه راه همسرش سینو دل دوكا از مالكان بزرگ رسانه پی ریزی شده و همه ساله برای گرامیداشت نویسنده آثار ادبی یا آثار علمی كه « پیامی برای انسان دوستی مدرن» داشته باشد اهدا میشود.
پاتریک مودیانو در۳۰ جولای ترسایی ۱۹۴۵ در فرانسه دیده به گیتی گشود. پدراش ایتالیاییتبار و مادرش بلژیکی بوده وی درمنطقه « Boulogne-Billancourt » درحومه پاریس تولد شده و درخیابان « Quai de Conti Nummer 15 » رشد نمود. وی كه بیش از ۴۰ سال میشود به صورت حرفه ای مینویسد. درسال ۱۹۷۲ جایزه بهترین رمان آکادمی فرانسه را نیز بدست آورده و در سال ۱۹۷۸ رومانش «خیابان بوتیكهای تاریك» جایزه معتبر «گنکور» را از آن خود ساخته بود.
«درکافه جوانی از دست رفته» و «افق» جدیدترین آثار پاتریک مودیانو برنده جایزه نوبل درادبیات میباشند که هر دو در ایران به فارسی ترجمه و نشر شدهاند.
كاوه میرعباسی، مترجم شماری از كتابهای مودیانو در گفت وگوی در باره او گفت :
« از جمله كسانی كه پای مودیانو را به عرصه ادبیات باز كرد، «رمون كنو» معروف است كه جزو سوریالیستها به شمار میرود و معروفترین رمانش « زازی درمترو» است. او بود كه نخستین بار مودیانو را با انتشارات «گالیمار» آشنا كرد. اما به شكل حرفه ای نمیتوان گفت كه مودیانو از كنو تاثیر پذیرفته است. بخشی از تاثیرش از خاطراتش و بخشی دیگر از نویسنده گان دیگر و مشخصاً ژورژ سیمنون است. به گمانم مطرح ترین رمانش «خیابان بوتیكهای تاریك» است كه زندهیاد ساسان تبسمی آن را به فارسی برگرداند. این كتاب جایزه «گنكور» را كه معتبرترین جایزه ادبی فرانسه محسوب میشود، از آن نویسندهاش كرد. گنكور در فرانسه مثلاً در حد و اندازههای جایزه پولیتزر به حساب میآید و از جایزه آكادمی فرانسه نیز معتبرتر است.»
او در ادامه گفت : « او دنیای شخصی متكی بر خاطرات خودش را دارد. اگر در آثار اولیهاش دغدغه اشغال فرانسه وجود دارد ، در آثار بعدیاش و مشخصاً در كتاب «خیابان بوتیكهای خاموش»، به دهه ۶۰ و رخوتی كه بعد از جنبش ماه مه درفرانسه پیش آمد، میپردازد و همواره دیدگاهی شخصی درهمه این آثارهست و همیشه در نوشتن از دیدگاه و برداشت شخصی خودش اقتباس میكند. در انتشارات گالیمار یكی از افتخاراتی كه نصیب نویسندگان میشود این است كه كتابهایشان را به صورت مجموعه چاپ كنند. این امكان شكل شكیلی است كه در مورد مودیانو باعث شد ده اثر شاخص اش را در یك مجموعه و در یك جعبه ارایه دادند. این كار برای نویسنده گانی است كه جایگاه ویژهای درفرانسه دارند.»
بامـداد ـ اجتماعی ـ ۱/ ۱۴ـ ۱۱۱۰