« برگشتِ هابیل» ،  رومان تابو شکن
نگاه
گذرا بر رمان جدید سیامک هروی

موسی فرکیش

 

"برگشتِ هابیل"، برگشتِ رویای است که آمده تا خطِ گذشته را در بسترِ خوشِ عشق و هم فهمی بکشاند. چون درک نمیشود، در مقابل رسم و توهم خرافه به ستیزِ دگرگونه میپردازذ، آنچنانکه برگشت را ناکامیی بیش نمیپندارد. این برگشت شاید نوعی سورریالیسمی است در بستر همبودی با حقیقتِ بیرون-  قصهء یک روح جان یافته (هابیل)، روح شنونده (انور) و توهمات "آسیاب" در جدلِ  اندیشمند در بابِ عشقِ هاجر و هابیل با ملا سرور. این برگشت، پرکشش و پرماجراست و میرود تا قصهء عشق تلخ و ظلم و تجاوز در قریه را فاش گوید.

"برگشتِ هابیل" از جان گرفتنِ روح هابیل شکل میگیرد. با انکه داستان از آسیاب و از رستم آغاز یافته است، اما این هابیل است که زنجیر پر صدای حادثه را در دست دارد. هابیل از باران و تگرگ بدر میشود، گویی او نمادِ فریاد از جبر خرافه است. هابیل از دشتِ سبز و باران رو به خانه میکند و ماجرا رنگ دیگر میگیرد. او را جن میپندارند و  به کشتن و آتش زدنش کمر میبندند.  ملا سرور و طالبانش آنسوی دشتِ باران و عشق اند- دکانداران دغا و ریا. باور را بر چرخشِ مراد و هوس میچرخانند و جماعت را بند در زنجیر ترس و وعده، به عقب میکشند. روح (هابیل) برگشته است تا داستان شیرین یک عشق را تکرار کند، که نمیشود. پس "هابیل" میخواهد نشان بدهد که رو کردن به عشق در سرزمینِ کبودِ باورِ سنگ شده و بیخبر، حرام است. مکافات دیوانه شدن و مردن دارد. عشق درین "برگشت"، تصویر هایی زیبا و دلنشینی هم دارد که بنابر درک نادرست و سوءاستفاده جویهای افرادِ آنسوس خطِ باران – ملا سرور و طالبانش- به فاجعه و درد و مرگ میانجامد.
آشنایی و عاشق شدنِ هابیل-هاجر، دویدنها و غلطیدنهای زیر درخت زرشک و روی سبزه، با تمام عینی بودنش در جهانِ دغا و ظلم و تجاوز به رویایی دست نیافتنیی میماند:
" هوای خنکی است و آب با جست و گریز از این سنگ به آن سنگ سر می‌کوبد و شر و شور دارد و هاجر شاد شاد است. مثل دخترهای هشت- ده ساله شیطنت می‌کند، می‌چرخد و می‌رقصد و می‌ایستد و دست دراز می‌کند و با انگشت به‌ هابیل اشاره می‌کند و او را به‌سوی خود فرا می‌خواند و می‌خندد و نرم می‌گوید بیا! بیا اگر مرا گرفتی ببوس! و او می‌دود و تنش می‌لرزد و سینه‌هایش می‌لرزند و مویش بسان چتری در هوا خیمه می‌زند و در دست باد می‌شود و او می‌پیچد و می‌خندد. هابیل می‌دود، ولی به او نمی‌رسد و او پا سست می‌کند تا هابیل بگیردش و هر دو به بوسه برسند. می‌بوسند، هابیل می‌بوسد و او می‌بوسد و بعد تا بوسه دیگر همان دویدن است و خندیدن و چرخیدن و گیرکردن."

این عشق و نشاط در محدوده ایکه "دهان را میبویند"  کفاره دارد، خطاست و  درچشم ناشستهء اهل ریا، جزا در قفا دارد:

" .. به‌ گودال‌هایی‌که برای‌شان کنده اند، به سنگ‌هایی‌که برای سنگسار‌شان جمع کرده اند، به‌ طالب‌های ملا سرور که دستارهای سفید بر سر کرده اند و چشمان‌شان‌را سرمه زده اند و به مردم روستا که کم‌کم جمع می‌شوند و سنگ در دامن‌ می‌ریزند و در سایه‌ درختان منتظر می‌نشینند، نگاه می‌کند و ضربانِ پُردردِ  قلبش‌را می‌شنود. فکر می‌کند از زندگی‌اش لحظه‌هایی بیشتر نمانده است. "
 
باین ترتیب در فضای ابر و باران و سورریال اثر، آنچه برای خواننده – آمده از عسرتکدهء پرگریه و فریاد- عینی تر جلوه دارد، خودِ  فاجعه است، همانی که باید ابر میبود و در مه،  بیرون از واقعیت پنداشته میشد اگر چنین نمیبود. این سنجه، درد دارد و تصویرِ خود درد است که دست عینیت را به گریهء ذهن میبرد. آمدنِ ناکامِ روح، گویی فریادِ همان درد است.  آن " برگشت" ، میخواهد روشن کند که تکرارِ این زیستنامه در همبودی با دغا و نابخردی، دوایی ندارد. قصهء آسیابان به انور ( که در اصل روحِ دیگریست) همان پندار را قامت میدهد که کاش گوشِ شنوایی درین جدل، جرات اندیشه و پرخاش را داشت.

لرزاننده ترین تصویر، ماجرای ساراست. خواهرِ کوچکِ هابیل.  ملا سرور او را در بدلِ از دست دادنِ هاجر میقاپد، باو تجاوز میکند و آن پرندهء خردسال در اثر فشار و درد و خون میمیرد.  حادثهء سارا گريه اور است، ميخواهي سرنوشتِ سارا طور ديگري ميبود، اما ايا اين همان واقعيت تلخِ عسرتکده نيست؟
سارا نماد مظلومیت است هم در زمانیکه زیرِ پنجه های ظلم و خوف، پرپر میشود. سارا نمادِ محبت و عاطفه هم بود، در آندمی که هابیل برمیگردد، در آستان در میایستد و پدر از زنده شدن دوبارهء پسر توانایی فکر و اراده را از دست میدهد. ساراست که با آمدنِ برادر به تصویر درد و کشته شدنش در سرحد نمیاندیشد، به همبودی و تسلای او میاندیشد. سارا، قصهء هزار باغ تبرخورده است که پیش از به شگوفه نشستن، به خون و مرگ مینشینند.
عامل فاجعه را جرات و رُک گویی نویسنده، بی محابا و بی ترس تصویر میکند. اصلن نصِ رمان بر زخمِ دهان گشوده یی دور از مرحم، انگشت میگذارد. این نشانه گیری از توانایی در پرداخت تا انعکاسِ واقعیت آن عسرتکده، به روشنی مایه میگیرد.
در رمان، عشق و فاجعه در موازات هم تندیس میشوند تا خواننده به عمقِ دردِ خفته کشانده شوند. عشق هاجر-هابیل، دوستی یارانِ هابیل پابپای فتوای قتل و سنگسار، بهره جویی های مذهبی و باور به خرافات؛ میروند تا خواننده را به پیامِِ بیداری و تفکر برسانند. بهره گیری از طنزِ تلخ و آفرینشِ پرده های رویایی گونه، در انتقالِ این پیام مدد میرسانند. گوشه های آفرینشی اثر پیرامون شفا یافتن مریضهای دیربستر و مشکل علاج ،  کنایه  یی هم است از اینکه مردمان قریه اگر "شفا" یابند، حتا از اسارتِ ذهنی و باوری ملای پرنفوذ و دغلکارِ قریه، رها میشوند و به هابیل رو میآورند-  به همانی که ملا سرور جن میپنداشتش و فتوای آتش زدنش را صادر کرده بود.

"برگشتِ هابیل"، پایانِ عادی ندارد. غافلگیرکننده است و عمدی است برای تداوم داستان در ذهنِ خواننده. راوی – آسیابان، قصهء دلدادگی و ماجرای کشته شدن و برگشت هابیل را برای انور میگوید، همانی که از تندر و رعد گریخته و به آسیاب پناه اورده است. از بدو امدنش، آسیابان او را میشناسد. انور به امر ملا سرور در جستجوی هابیل برامده تا او را بکشد. شب را از ترسِ رعد وبرق در آسیابِ جادویی سر میکند و وعده میدهد تمام داستان را خموشانه بشنود. چنین میشود و رمان روایت میشود. انور در ختم داستان بیرون میشود، تا برود و هابیل را بکشد. دم درِ آسیاب، با جسدی برمیخورد که شب قبلش در اثر الماسک کشته شده است. آن جسد از انور است!
گریزِ ملاسرور، "جن ماندن" هابیل و قصهء آسیاب جادویی به ختم معمول نمیرسد، رمان در همان برخوردِ تن و روح پایان مییابد. اینجاست که بازآفرینی هنری در ذهن مخاطب جان میگیرد، دوباره زنده میشود، "هابیل"  میشود تا به جنگ و پرخاشِ درد و ظلم و کنکاشِ تلقین باوری برود. حادثه، در اندیشه و بازنگری دوباره در بسترِ پرکوچه  مخاطب تداوم مییابد.
 آسیابان در جواب سوال انور که پرسیده بود " قصه ات تمام شد"، میگوید:
 - "نه مرد خدا! قصه من پایانی ندارد و آمدن تو فصلی دیگریست. باید بشینم و بنویسم."

باین ترتیب است که فصلِ تازه یی ذهن و اندیشهء خوانندهء آگاه و جستجوگر را بخود میطلبد.


 

بامداد ـ فرهنگی ـ ۱۵/۲ـ ۱۵۰۶

 

زندگی سازمانی

كمیته حزبی كشوری هالند حزب آبادی افغانستان تشکیل جلسه داد   جلسه كمیته حزبی كشوری هالند شام روز دوشنبه هژده ام مارچ...
اشتراک اعضای سازمان حزبی کشوری هالند حزب آبادی افغانستان درمحفل یادبود از رفیق فقید نوراحمد نور...
اشتراک اعضای سازمان حزبی کشوری هالند حزب آبادی افغانستان درمحفل یادبود از رفیق فقید نوراحمد نور روز شنبه تاریخ سوم ف...
شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان تشکیل جلسه داد   جلسه نوبتی شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان  بتاریخ ۲۷ جنوری ۲۰۲۴...
پیام تبریکی شورای اروپایی حزب آبادی افعانستان بمناسبت حلول سال نو عیسوی ۲۰۲۴   طوریکه  میدانیم جشن سال نو ترسایی  یکی...
جلسه بیروی اجراییه شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان برگزار گردید   جلسه نوبتی بیروی اجراییه شورای اروپایی ح آ ا بتاری...

اسناد و گزارشات

اساسنامه حزب آبادی افغانستان مصوبه کنگره حزب...
   اساسنامه حزب آبادی افغانستان مصوب کنگره حزب کابل ـ افغانستان، مورخ ۱۹اسد ۱۳۹۷   بسم الله الرحمن الرحیم فصل اول...
مرامنامه حزب آبادی افغانستان...
   بسم الله الرحمن الرحیم مرامنامه حزب آبادی افغانستان  مصوب کنگره حزب، کابل ـ افغانستان، مورخ ۱۹اسد ۱۳۹۷       ...

آگهی های فوتی و پیام های تسلیت

پیام همدردی حزب آبادی افغانستان به مناسبت وفات غلام فاروق قناعی...
پیام همدردی حزب آبادی افغانستان به مناسبت وفات غلام فاروق قناعی   با اندوه فراوان اطلاع حاصل نمودیم که رفیق غلام فار...
پیام غمشریكی کمیته حزبی كشوری هالند حزب آبادی افغانستان با درد و تألم فراوان اطلاع حاصل نمودیم كه درشهرجلال آباد كشورع...
پیام غمشریکی و تسلیت کمیته حزبی كشوری هالند حزب آبادی افغانستان...
پیام غمشریکی و تسلیت کمیته حزبی كشوری هالند حزب آبادی افغانستان رفقا ودوستان گرامی، رهروان جنبش دادخواهی کشور، با...
پیام همدردی شورای سراسری حزب آبادی افغانستان در امریکا به مناسبت درگذشت رفیق نوراحمد نور...
پیام همدردی شورای سراسری حزب آبادی افغانستان در امریکا به مناسبت درگذشت رفیق نوراحمد نور با درد و افسوس تمام خانواده...
پیام همدردی و تسلیت شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان...
پیام همدردی و تسلیت شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان   یک باردیگر یکی ازخوشنام ترین وشجاع ترین رهبران تاریخی جنبش د...

شعر در بامداد

استقلال...
استقلال   لکه د ناوی پر مخ چی خط او خال ښه ښکاري وطنه داسی دی نوم د استقلال ښه خکاری دخپلواکۍ اعتبار په ابادۍ کی نغښ...
لـمــر...
لـمــر ای د سولی لمره وخیژه کابل باندی وژغوره وطن زمونږ دا لوی تحول باندی ډیر کلونه کیږی چی مرگی دلته جوپی کوی سان...
پخـلاینــه...
  ځئ چې پخلا شو دا اوږده مرورتیا څه فایده دومره خپګان دومره ناخوالې او ستړیا څه فایده د جنگ سر خانه سوله ښه ده ملي...

سیاسی

بلگراد: تهاجم ناتو به یوگوسلاویا  راه را برای بحرانهای جدید بازکرد...
بلگراد: تهاجم ناتو به یوگوسلاویا  راه را برای بحرانهای جدید بازکرد   میلوش ووچویچ، وزیر دفاع صربستان گفت، تجاوز ناتو...
‌شورای امنیت قطعنامه « آتش ‌بس فوری » در غزه را تصویب کرد...
شورای امنیت قطعنامه « آتش ‌بس فوری » در غزه را تصویب کرد   شورای امنیت سازمان ملل متحد روز دوشنبه پیش ‌نویس قطعنامه‌...
پیام حزب آبادی افغانستان به مناسبت هشتم مارچ ، روزجهانی زن   حزب آبادی افغانستان « روز جهانی زن »  این میراث پربهای پی...   گرامیداشت ازهشتم مارچ « روز جهانی زن » از دیرباز توسط  سازمان‌ های صنفی و سیاسی‌ مدافع حقوق و برابری زنان بصورت علن...
اتهامات کیفری در کارلسروهه علیه اعضای دولت فدرال...
اتهامات کیفری در کارلسروهه علیه اعضای دولت فدرال به دلیل « کمک و کمک به نسل کشی در غزه»   جمال اقرث در روز جمعه،...
گفت ‌وگو با پیتر مرتنز، دبیرکل حزب کارگران بلجیم...
از زنده گی احزاب سیاسی جهان :    گفت ‌وگو با پیتر مرتنز، دبیرکل حزب کارگران بلجیم   پیترمرتنز، دبیرکل حزب کارگران...
المان از گذشته درس کافی نگرفت...
المان از گذشته درس کافی نگرفت!     ویکتوریا نیکی فوروا   رسانه‌ های المان گزارش دادند که دولت این کشوردر صدد است تا...
اسراییل برای جلوگیری از نسل کشی اقدام کند...
حکم دیوان بین ‌المللی لاهه : اسراییل برای جلوگیری از نسل کشی اقدام کند سرانجام، پس از نزدیک به یک ماه که دولت افریقای ج...
« اتحاد سارا واگنکنشت ـ خرد و عدالت  BSW » در المان تاسیس شد...
از زنده گی احزاب سیاسی جهان : « اتحاد سارا واگنکنشت ـ خرد و عدالت  BSW » در المان تاسیس شد   سوزان بونرات انتخابا...
بیانیه رفیق داود رزمیار ، رییس شورای اروپایی حزب آبادی افغاتستان در مراسم پدرود رفیق نوراح...
بیانیه رفیق داود رزمیار، رییس شورای اروپایی حزب آبادی افغاتستان در مراسم پدرود رفیق نوراحمد نور هالند ، مورخ ۱۲ جنوری ۲...
پیام همدردی سلطان علی کشتمند...
    با دریغ و درد که یکتن از برجسته ترین رهبران حزب و شخصیت فرهیخته اجتماعی و سیاسی کشور، یک تن از بنیانگذاران و رهبرا...

دیدگاه

آیا محور مقاومت در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در حال کسب اعتبار است؟...
آیا محور مقاومت در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در حال کسب اعتباراست؟ جورجو کافیه رو برای دهه ها، عربستان سعودی...
بیانیه مشترک روسیه و عربستان...
بیانیه مشترک روسیه و عربستان   درپس سفر ولادیمیر پوتین / رییس ‌جمهور روسیه به ریاض، امروز (پنجشنبه) بیانیه مشترکی صا...
دوران پُرتلاطم برای چپ در اروپا...
دوران پُرتلاطم برای چپ در اروپا   فروپاشی سریع ایتلاف چپ « اتحاد نوین زیست ‌محیطی و اجتماعی خلق ـ NUPES » در فرانسه...
اهداف استراتیژیک در ورای پاک سازی سرزمین موعود...
اهداف استراتیژیک در ورای پاک سازی سرزمین موعود صمد ازهر سوالات زیادی در ارتباط با هجوم غیرمنتظره لشکر حماس در ۷ اکتو...
رییس جمهور کوبا: امریکا شریک تاریخی «بربریت صهیونیستی» است...
  شبکه تلویزیونی تله ‌سورگزارش کرد که میگل دیاز کانل ، رییس‌ جمهوری کوبا در واکنش به حملات شدید و بمباران بی رویه اسر...
ما همبستگی کامل خود را با خلق فلسطین اعلان می ‌کنيم...
 از زنده گی احزاب سیاسی جهان :   بیست و سومین نشست بین المللی احزاب کارگری و کمونیستی ( IMCWP) از تاریخ ۱۹ الی ۲۲ اکتو...
امریکا زمام رهبری جنگ را درچارچوب منافع خود به دست گرفته است...
 روزنامه اسراییلی یدیعوت آحارانوت نوشت: امریکا زمام رهبری جنگ را درچارچوب منافع خود به دست گرفته است   روزنامه اسر...

فرهنگی و اجتماعی

پیام تبریکیه شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان بمناسبت حلول سال ۱۴۰۳ هجری شمسی ،نوروز باستانی و روز  دهقان    ‎تجلیل ا...
نو روز...
  بيا قاصد د نوروز راغی، بيا دوران شو د مستيو بيا گلمخی ساقي وېشي، شنه صهبا د پسرليو د گلابو عطر ووري، د غوټيو له گ...
از تمنا ها بگو...
  مژده ی آور بما از رویش گلها بگو از وفـا از مهـربانی، شادی دلها‌ بگو دل به تنگ آمد درین ویرانه ی دیرینه پا آمــدی...
نوروز، بهار...
  یَنه کېلدی نوروز عالم گلگه تۉله کۉکسینی آچیب ینه کېلدی یم ـ یشیل بهار نوروز گلی ایفارین ساچیب ینه اېسدی سۉلیم شبا...
تجلیل از « روزجهانی زن » درکشورشاهی هالند...
تجلیل از « روزجهانی زن » درکشورشاهی هالند   بروز نهم مارچ ۲۰۲۴ درشهرارنهم کشورشاهی هالند طی محفلی که ازسوی شورای سرا...
گردهمایی اعتراضیه فعالین حقوق زن درکشورشاهی هالند...
گردهمایی اعتراضیه فعالین حقوق زن درکشورشاهی هالند    بتاریخ هشتم مارچ سالجاری گردهمایی به ابتکار چتراتحاد ملی زنان ا...
محترمه آنه خانلر، مونس آپه- سینگللر، سیویملی قیزلر اسلام و علیکم...
  محترمه آنه خانلر، مونس آپه - سینگللر، سیویملی قیزلر اسلام و علیکم ،   گوزه ل یورتیمیزگه برچه میز آرزیقیب کوتگن کوکل...
پیام هیات اجراییه انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان بمناسبت روز بین المللی زن...
پیام هیات اجراییه انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان بمناسبت روز بین المللی زن روز جهانى زن را گرامى  ميداريم   امروز...
پیام تبریکی شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان به مناسبت هشتم مارچ ، روز جهانی همبستگی زنان   هشتم مارچ ، روز همبستگی ج...
هرکی بر زن می ستیزد...
  هرکی برزن می ستیزد...  میرسد روزی سریر ظلم ویران میشود گلزمـین شهرمـا رشک بهــاران میشود شام کابـوس سیاهـی از وطن...
زمـا ځمکـی...
              زما وطنه زما مړاوی سوزیدلی ځمکی د جنگ لمبو کی غوټیدلی جل وهلی ځمکی غلیم دی حسن او ښایست ولی سګر...
اعتراضات کشاورزان درهـنـد: « مارش به  دهـلی »...
اعتـراضـات کشـاورزان درهـنـد: « مـارش به دهـلی » توماس بیرگر، یونگه ولت پایتخت هند از سه روز گذشته به یک دژ تبدیل ش...
جهان را تغیر بده چون به تغیر نیاز دارد...
جهان را تغیر بده چون به تغیر نیاز دارد !   امروز ۱۰ فبروری برابر است با سالگرد روز تولد برتولت برشت، نمایشنامه‌ نویس ،...
به یاد رفیق نوراحمد نور، فروزان‌ ستاره‌ آسمان جنبش انقلابی افغانستان...
به یاد رفیق نوراحمد نور، فروزان‌ ستاره‌ آسمان جنبش انقلابی افغانستان   نمی ‌دانم پس از مرگ ‌ام چه خواهد شد نمی‌ خوا...
پیام انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان  بمناسبت روز بین المللی آموزش...
پیام انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان  بمناسبت روز بین المللی آموزش   چهارشنبه  ۲۴ جنوری ، مطابق ۴  دلو  روز بین الم...
درسوگ نبود زنده یاد نوراحمد نور*...
درسوگ نبود زنده یاد نوراحمد نور*   مریم بریالی اولاً، می‌ خواهم تسلیت‌های عمیقم را به تک تک اعضای خانواده کاکا نور...
البوم تصاویراز مراسم وداع با پیکر زنده یاد نوراحمد نور...
    بامداد  ـ ۴/ ۲۴ـ ‍۲۰۰۱ Copyright ©bamdaad 2024    ...